Zgodnie z unijnymi wytycznymi, z każdym rokiem coraz więcej firm zostanie objętych obowiązkiem raportowania śladu węglowego. Coraz częściej mówi się także o tym, dlaczego warto obliczać ślad węglowy i jakie korzyści przynosi to organizacji. Polscy przedsiębiorcy zaczynają więc poszukiwać informacji na temat tego, jak obliczyć ślad węglowy, gdzie go raportować oraz kto ma lub też będzie miał obowiązek mierzenia śladu węglowego. Zebraliśmy pytania, które najczęściej zadają nam klienci oraz uczestnicy webinarów i poprosiliśmy o odpowiedź eksperta.
Kto będzie musiał obliczać ślad węglowy? Do czego odnieść wartość śladu węglowego?
Zgodnie z nową Dyrektywą CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju, która zastąpi od 2024 r. dotychczasową dyrektywę w sprawie sprawozdawczości niefinansowej (NFRD), organizacjami zobligowanymi do obliczenia i zaraportowania m.in. swojego śladu węglowego będą:
- od 2024 r. – organizacje zatrudniające więcej niż 500 pracowników z sumą bilansową powyżej 20 mln EUR i/lub rocznym przychodem powyżej 40 mln EUR (jednostki podlegające pod dotychczasową dyrektywę NFRD);
- od 2025 r. – firmy spełniające 2 z 3 kryteriów tj. powyżej 250 pracowników, suma bilansowa powyżej 20 mln EUR, roczne przychody powyżej 40 mln EUR;
- od 2026 r. – małe i średnie przedsiębiorstwa notowane na rynku regulowanym, spełniające 2 z 3 kryteriów tj. powyżej 10 pracowników, suma bilansowa powyżej 350 tys. EUR, roczne przychody powyżej 700 tys. EUR;
- od 2027 r. – wybrane spółki z siedzibą poza UE, które na terenie UE osiągają obroty powyżej 150 mln EUR i posiadają na terenie UE jednostkę zależną lub oddział.
Co w takim przypadku np. z uczelniami wyższymi? Czy uczelnie także są objęte obowiązkiem raportowania niefinansowego? Obecnie nie ma takiego obowiązku. Raportowaniem śladu węglowego objęte są spółki giełdowe. Jednocześnie warto zaznaczyć, że konieczność analizy śladu węglowego obejmuje uczelnie w ramach realizowanych projektów komercyjnych jako dowód realizacji przedsięwzięcia zgodnie z wytycznymi zrównoważonego rozwoju (przy finansowaniu zewnętrznym).
Aktualnie nie ma także opracowanej referencyjnej skali odniesienia obliczonej wartości śladu węglowego. W wybranych branżach powoływane są stowarzyszenia opracowujące ramy prowadzenia analizy śladu węglowego, np.: branża obuwnicza.
Czy należy spełniać trzy kryteria, by mieć obowiązek obliczania śladu węglowego, czy wystarczy tylko jedno?
Wiele firm zadaje sobie obecnie pytanie, czy obowiązek obliczania śladu węglowego produktu, usługi bądź organizacji dotyczy ich przy spełnianiu tylko jednego z kryteriów czy konieczne są wszystkie trzy. Obecnie aby mieć obowiązek raportowania niefinansowego, należy spełniać kryterium dotyczące liczby zatrudnienia oraz jedno z kryteriów finansowych.
Czym są trzy zakresy emisji gazów cieplarnianych i czego dotyczą?
World Business Council for Sustainable Development (WBCSD) i World Resources Institute (WRI) opracowały podział na trzy zakresy emisji gazów cieplarnianych. Zidentyfikowały trzy główne obszary powstawania emisji, mające wpływ na środowisko. Pierwszy zakres to emisje bezpośrednie, związane z bezpośrednią działalnością osoby lub firmy. Zakres drugi i trzeci obejmują emisje, które pochodzą z cyklu życia produktu, albo usługi. Chodzi więc o produkcję, dostawę, dystrybucję, a także użytkowanie i utylizację. W zakresie tym znajdują się także emisje gazów cieplarnianych związane z działalnością innych firm, które dostarczają np. surowce lub energię elektryczną, niezbędną do produkcji.
Przykładowo w przedsiębiorstwie, w którym odbywa się praca przy piecach hartowniczych i zużywana jest także energia elektryczna i gaz, liczymy ślad węglowy dla drugiego zakresu, w którym mowa o zużyciu mediów.
Czy cel ograniczenia emisji gazów cieplarnianych o 55% do 2030 roku zakłada jego ograniczenie we wszystkich trzech zakresach?
Prowadząc konsultacje u klientów nasi specjaliści zauważyli, że wielkość śladu węglowego w poszczególnych zakresach jest w przedsiębiorstwach dość wyrównana. Tym samym planem cyklicznego ograniczenia wielkości śladu węglowego firmy powinny objąć wszystkie analizowane zakresy.
Co to jest wskaźnik emisyjny GHG? Jak uszczegółowić wskaźniki emisyjne?
Wskaźnik emisyjny GHG to wielkość emisji gazu cieplarnianego generowana i wprowadzana do środowiska w wyniku danego procesu jednostkowego, związanego z prowadzoną działalnością. Wskaźnik emisyjny odnosi się do ustalonego parametru ilościowego lub czasowego, np.: jednostkowej masy surowca (1 mg CO2/kg cementu) lub czasu pracy instalacji (1 mg CO2/h pracy instalacji spawania).
W obszarze uszczegółowienia wskaźników emisyjnych nasi specjaliści polecają ścieżkę analizy jakości danych wg normy ISO i dobór wskaźników emisyjnych wg jej wytycznych. Uszczegółowienie wskaźników emisyjnych ma przełożenie na wielkość obliczonego śladu węglowego, a co za tym idzie na zakres prac związanych z cyklicznym ograniczaniem jego wielkości.
Gdzie można raportować ślad węglowy?
Obecnie nie ma obowiązku raportowania wyników analizy śladu węglowego, wyłączając przedsiębiorców objętych odrębnymi obowiązkami prawnymi, tj.:
- systemem handlu emisjami,
- raportowaniem niefinansowym,
- obowiązkami związanymi z pozyskiwaniem funduszy zewnętrznych.
Przedsiębiorca nieobjęty obowiązkiem prawnym raportowania śladu węglowego może z kolei podawać wyniki analizy do wiadomości publicznej na warunkach określonych w normie ISO oraz określonych w danej branży.
Jak liczyć ślad węglowy w przypadku, gdy nie mamy produktu, tylko usługę?
Wśród częstych pytań na temat obliczania wartości śladu węglowego pojawiają się także wątpliwości co do tego, jak obliczać swój ślad węglowy, gdy klient oferuje usługi, a nie produkty. Jak zatem obliczyć ślad dla usługi? W przypadku usług, analiza śladu węglowego prowadzona jest zgodnie z metodyką analizy śladu węglowego dla organizacji.
Gdzie można znaleźć wzory formularzy obliczeń śladu węglowego lub przykłady liczenia wskaźników śladu węglowego?
Bazując na doświadczeniu, polecamy zawsze indywidualnie podchodzić do charakteru doboru wskaźników emisyjnych. Schematyzowanie tego zagadnienia w ramach pojedynczego formularza obliczeniowego pozostaje bezcelowe. Na rynku są dostępne kalkulatory śladu węglowego, ale nie obejmują one zakresu doboru wskaźników emisyjnych dla prowadzonej działalności. Przedmiotowy algorytm pozwalający na taki dobór jest dostępny w oprogramowaniu do obliczania emisji dwutlenku węgla i innych gazów cieplarnianych, oferowanym przez SQD Alliance.
Czy na rynku są dostępne kalkulatory śladu węglowego?
Wraz z coraz większym zapotrzebowaniem na usługi pozwalające firmom zmniejszyć negatywny wpływ na środowisko, powstają narzędzia mające ułatwić obliczenia. Obecnie na rynku dostępne są oprogramowania zaprojektowane do liczenia śladu węglowego organizacji, usług i produktów. Bazują one na uśrednionych wskaźnikach emisyjnych w systemie rocznym.
Jednym z takich narzędzi jest oprogramowanie stworzone przez specjalistów SQD Alliance. System SQDA do obliczania emisji bazuje na wskaźnikach zindywidualizowanych, ma charakter elastyczny, umożliwiający równoległe obliczenia dla różnych wariantów produkcji, a także różnych okresów funkcjonowania poszczególnych instalacji.
W sytuacji gdy obliczanie śladu węglowego jest nie tylko dla coraz większej liczby firm obowiązkiem, ale i sposobem na zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko, przedsiębiorcy poszukują odpowiedzi na swoje pytania w tym zakresie. Warto zainteresować się tym tematem, ponieważ mierzenie i zmniejszanie śladu węglowego umożliwia zagwarantowanie firmie większych oszczędności finansowych oraz pozwala uzyskać wizerunek odpowiedzialnej, nowoczesnej i proekologicznej organizacji.
Chcesz dowiedzieć się więcej na temat zarządzania śladem węglowym lub ograniczania całkowitej emisji gazów cieplarnianych Twojej firmy, zastanawiasz się od czego zacząć i potrzebujesz konsultacji z ekspertem? A może planujesz wdrożenie kalkulatora śladu węglowego? Sprawdź, co możemy Ci zaoferować.
