W dobie kryzysu klimatycznego i coraz większej potrzeby ograniczania negatywnego wpływu firm na środowisko, znaczącym problemem pozostaje nadmierna emisja gazów cieplarnianych w organizacjach. Obliczanie śladu węglowego jest najlepszym sposobem pozwalającym określić i następnie zarządzać wpływem przedsiębiorstwa na klimat. By jednak móc obliczyć ślad węglowy organizacji, warto wcześniej poznać czym są trzy zakresy emisji gazów cieplarnianych oraz co zawierają i jaki wpływ ma na nie przedsiębiorstwo.
Emisje gazów cieplarnianych – podział na trzy zakresy
Każda działalność ma wpływ na środowisko. Firmy wykonując swoje procesy produkcyjne lub usługowe, powodują emisję gazów cieplarnianych, które przyczyniają się do zmian klimatu. Chcąc monitorować wielkość emisji, ograniczać ją i tym samym kontrolować wpływ organizacji na środowisko, należy zacząć od rozpoznania źródeł i rodzajów emisji. Protokół GHG (ang. Greenhouse Gas Protocol), który obecnie stanowi najbardziej popularną metodykę wykorzystywaną do rachunkowości w zakresie emisji gazów cieplarnianych określa trzy zakresy emisji, które mają bezpośredni lub pośredni wpływ na emisje gazów cieplarnianych. Co zatem mieści się w poszczególnych zakresach?
Zakres 1 – emisje bezpośrednie
Pierwszy z zakresów stanowią emisje gazów cieplarnianych, które są wynikiem bezpośredniej emisji pochodzącej ze źródeł, które są własnością organizacji bądź przez nią nadzorowane. Emisje wchodzące w zakres 1 są zazwyczaj proste do identyfikacji, a w ich skład mogą wchodzić np.:
- emisje związane ze spalaniem paliw w źródłach stacjonarnych – w tym przypadku chodzi np. o emisje powstałe przy eksploatacji kotłów czy promienników,
- emisje z procesów technologicznych zachodzących w organizacji,
- czy emisje związane ze spalaniem paliw w pojazdach służbowych.
Zakres 2 – emisje pośrednie tzw. energetyczne
Emisje drugiego zakresu – to emisje pośrednie gazów cieplarnianych, które powstały w wyniku wytwarzania energii elektrycznej, energii cieplnej, pary technologicznej czy chłodu, które organizacja kupuje od swoich dostawców. Zgodnie z metodyką GHG Protocol zakres 2 należy przedstawiać w dwóch wariantach – w oparciu o wielkości określone na podstawie lokalizacji (ang. local-based) oraz na podstawie rynku (ang. market-based). W przypadku metody opartej na lokalizacji uwzględnia się wskaźniki emisji gazów cieplarnianych wynikające z produkcji energii na obszarze, w którym jest ona konsumowana (np. wskaźniki ogólnopolskie), natomiast w drugiej metodzie opartej na rynku wykorzystuje się wskaźniki wielkości emisji od danego dostawcy energii.
Łatwość zidentyfikowania zakresów 1 i 2 tj. emisji bezpośrednich oraz pośrednich emisji energetycznych sprawia, że firmy mogą stosować różne sposoby, aby zredukować te emisję. Przydatny będzie tutaj np. audyt śladu węglowego, o którym więcej wspomnieliśmy w dalszej części artykułu.
Zakres 3 – pozostałe emisje pośrednie
Ostatni czyli zakres 3 to wszystkie pozostałe emisje pośrednie wynikające z działalności przedsiębiorstwa, które dzieli się na 15 kategorii, wśród których wyróżnić można np. zakupione materiały i usługi, podróże służbowe, transport surowców i wytworzonych produktów czy użytkowanie, przetwarzanie i utylizacja sprzedanych produktów.
W tym przypadku organizacjom trudniej jest mieć wpływ na ograniczanie emisji gazów cieplarnianych. Co więcej może oznaczać to, że, pomimo tego że firma emituje niewiele gazów cieplarnianych bezpośrednio, nadal może generować spore emisje z uwagi na fakt, jak wiele produkuje jej np. dostawca surowców czy pracownicy dojeżdżający do pracy.
To najtrudniejsze do identyfikacji i kontrolowania emisje, ponieważ przy ich określaniu wymagana jest m.in. współpraca z pozostałymi uczestnikami procesów, a więc klientami, partnerami biznesowymi czy pracownikami.
Jak zmniejszyć zatem emisje z trzeciego zakresu? Chcąc wpłynąć na bilans gazów cieplarnianych, firmy często sięgają po różne strategie dotyczące np. bardziej przemyślanego wyboru dostawców surowców i energii, a także ograniczanie emisji powodowanych przez transport poprzez stosowanie bardziej ekologicznych środków transportu i zintegrowanej logistyki. Pracują również nad poprawą emisyjności produkowanych wyrobów w ich cyklu życia. Dobrym sposobem jest także edukowanie pracowników oraz klientów i wpływanie na ich świadomość w zakresie ochrony środowiska i ekologicznego korzystania z zakupionych produktów.
Działania w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych – zmniejszanie śladu węglowego
Wiedząc już, jakie są zakresy emisji gazów cieplarnianych, warto się zastanowić nad tym, w jaki sposób można wpłynąć na ograniczenie wielkości ich emisji. Po wdrożeniu odpowiednich działań poziom emisji i ślad węglowy organizacji obniży się, a firma nie tylko ograniczy negatywny wpływ na środowisko, ale również może zauważyć poprawę parametrów finansowych.
Przydatne do zidentyfikowania oraz zaplanowania redukcji emisji będą konsultacje z ekspertami w tym zakresie. Konsultacje mogą pomóc przedsiębiorstwu w zweryfikowaniu źródeł emisji wszystkich rodzajów gazów cieplarnianych w firmie i ustalić ich wielkość w obszarze poszczególnych procesów jednostkowych. Specjalista doradzi także działania, które sprawdzą się przy zmniejszaniu śladu węglowego.
Dobrym wyjściem będzie również kompleksowy audyt śladu węglowego, który pozwoli zweryfikować działania firmy w obszarze ochrony środowiska i wskazać potencjał do ograniczenia emisji bezpośrednich i pośrednich. Dzięki wskazaniu obszarów do poprawy możliwa jest np. wymiana źródeł spalania paliw na mniej emisyjne, zmniejszenie zużycia energii w budynkach, modernizacja urządzeń, zwiększenie efektywności energetycznej czy zmiana dostawcy energii elektrycznej.
Takie działania oprócz redukcji oddziaływania na zmiany w środowisku, mają także pozytywny wpływ na finanse firmy. Organizacje mogą obniżyć dzięki nim koszty energii, a także zwiększyć efektywność produkcji. Między innymi dlatego coraz więcej przedsiębiorstw podejmuje starania w kierunku wdrażania nowych technologii, systemu zarządzania środowiskowego, szkoleń oraz stosowania w codziennej działalności bardziej ekologicznych praktyk.
Zmieniające się wymagania prawne m.in. obowiązek raportowania kwestii zrównoważonego rozwoju, zagrożenia dla klimatu wynikające z działalności firm, a także chęć poprawy wyników finansowych i wizerunku wpływa na to, że organizacje coraz częściej poszukują możliwości redukcji powodowanych emisji. Chcąc wpłynąć na zmniejszenie oddziaływania swojej organizacji na zmiany klimatu warto sięgnąć po profesjonalne wsparcie obejmujące konsultacje, audyty oraz obliczanie śladu węglowego.
Chcesz dowiedzieć się więcej na temat tego, jak możesz obniżyć swój ślad węglowy i poprawić tym samym parametry finansowe Twojej firmy? Sprawdź, jak możemy Ci w tym pomóc.
