Fundusze Unijne

Nie taki cukier słodki, czyli o cukrzycy słów kilka

Cukrzyca – cichy zabójca

Świat zmaga się z pandemią koronawirusa SARS-CoV-2, tymczasem rzadko słyszymy w mediach, że ze względu na gwałtowny wzrost zachorowań na cukrzycę, Światowa Organizacja Zdrowia określiła to schorzenie mianem niezakaźnej epidemii dwudziestego pierwszego wieku już jakiś czas temu. Obecnie cukrzyca dotyka 5% całego społeczeństwa, a w samej Polsce chorują niemal 3 miliony osób.

Cukrzyca (diabetes mellitus) to wspólna nazwa dla grupy chorób metabolicznych, w przebiegu których występuje podwyższone stężenie glukozy we krwi, czyli hiperglikemia. Nieprawidłowy poziom glukozy we krwi spowodowany jest zaburzeniami w wydzielaniu przez trzustkę hormonu – insuliny lub też jej nieprawidłowym działaniem. 90% przypadków stanowi cukrzyca typu 2, spowodowana upośledzeniem sekrecji insuliny. Ponadto występuje cukrzyca typu 1, rozwijająca się na skutek zniszczenia komórek β trzustki przez proces autoimmunologiczny oraz inne specyficzne typy cukrzycy.

Pierwsze wzmianki dotyczące tej choroby pochodzą z XVI wieku p.n.e. Słowo mellitus w języku łacińskim oznacza „słodzony miodem” i odnosi się do jednego z najwcześniej pojawiających się symptomów świadczących o zaburzeniach gospodarki węglowodanowej – obecności cukru w moczu.

To podstępna choroba, która może rozwijać się bezobjawowo przez wiele lat, a pierwotne objawy są najczęściej nietypowe i mogą być zbagatelizowane, gdyż nie budzą większego niepokoju. Chory nie rozpoczyna procesu leczenia, a choroba po cichu niszczy organizm. W wyniku przewlekłej hiperglikemii w cukrzycy mogą pojawić się poważne powikłania, które nie tylko mają wpływ na pogorszenie jakości życia pacjenta, ale zwiększają ryzyko zgonu.

Zadbaj o zdrowie swoich pracowników

Symptomy cukrzycy

Pierwotne objawy cukrzycy nie są charakterystyczne i w dużej mierze zależą od typu oraz dynamiki przebiegu choroby. Są to:

  • zmęczenie i senność, które nie ustępują przez dłuższy okres czasu, ponadto występuje obniżenie nastroju, apatia i niechęć do podjęcia jakichkolwiek działań,
  • wzmożone pragnienie, mimo przyjmowania wystarczającej ilości płynów,
  • częste oddawanie moczu (2-3 razy częściej niż zazwyczaj),
  • objawy skórne – stany zapalne śluzówek jamy ustnej lub narządów płciowych w postaci infekcji grzybiczych, którym towarzyszy świąd i pieczenie oraz wypadanie włosów,
  • zmniejszenie masy ciała mimo zwiększonego apetytu – zwykle przy cukrzycy typu 1,
  • drętwienie i mrowienie rąk,
  • kwaśny zapach moczu,
  • woń acetonu w wydychanym powietrzu – w zaawansowanej cukrzycy.

Z kolei do typowych symptomów rozwijającej się cukrzycy oprócz wspomnianego już nieprawidłowego poziomu cukru we krwi, należą:

  • częste bóle głowy,
  • zaburzenia widzenia,
  • wolniejsze gojenie się ran,
  • nadmierna potliwość.

Normy cukru

W profilaktyce cukrzycy bardzo istotne znaczenie ma regularny monitoring poziomu cukru we krwi w diagnostyce laboratoryjnej, a także podczas samokontroli glukometrem. Wczesna diagnoza cukrzycy jest niezwykle ważna. Pozwala na szybkie wdrożenie terapii i zastosowanie diety, która pozwoli na prawidłowe funkcjonowanie i kontrolowanie poziomu glukozy we krwi. Podstawowym badaniem wykorzystywanym w diagnostyce cukrzycy jest oznaczenie glikemii na czczo w osoczu krwi żylnej. Jak podaje literatura,, prawidłowy poziom glukozy (glikemia na czczo) powinien wynosić 70–99 mg/dl. Wartości powyżej 100 mg/dl są niepokojące. Jednakże odbiegający od normy pojedynczy wynik nie musi jeszcze przesądzać o cukrzycy. Celem potwierdzenia diagnozy, konieczne będzie wykonanie dodatkowych badań, w tym testu obciążenia glukozą. Polega on na zbadaniu próbki krwi na czczo, a następnie przyjęciu glukozy (wypija się odpowiednio odmierzoną porcję) i przeprowadzeniu kolejnych pomiarów w określonych odstępach czasu. Polskie Towarzystwo Diabetologiczne zaleca regularną kontrolę – przynajmniej raz na 3 lata u osób powyżej 45. roku życia.

Przyczyny cukrzycy typu 2 i leczenie

Gwałtowny wzrost zachorowań na cukrzycę wiąże się z negatywnymi konsekwencjami postępu naszej cywilizacji, głównie złym odżywianiem i zmniejszeniem poziomu aktywności fizycznej. Schorzenie to kategorycznie można zaliczyć do chorób dietozależnych, gdyż kluczowym czynnikiem predysponującym do zachorowania jest nadwaga i otyłość. Wśród innych czynników ryzyka można wymienić wiek (powyżej 45. roku życia), obciążenia genetyczne (cukrzyca w rodzinie), wystąpienie cukrzycy ciążowej, nadciśnienie tętnicze, choroby sercowo-naczyniowe, zaburzenia gospodarki lipidowej i zespół policystycznych jajników.

Terapia cukrzycy w większości przypadków polega na kompleksowym wdrożeniu leczenia farmakologicznego (na początku doustne leki przeciwcukrzycowe, wraz z postępem choroby rozważa się zastosowanie insuliny) oraz dietoterapii. Istotną rolę w poprawie kontroli cukrzycy odgrywa również podjęcie umiarkowanej aktywności fizycznej. Nieleczona cukrzyca może mieć groźne konsekwencje w postaci niewydolności wielu narządów, w tym nerek, narządu wzroku (ślepota), serca, naczyń i układu nerwowego, a także amputacji kończyn (stopa cukrzycowa) oraz przedwczesnej śmierci.

W przypadku zdiagnozowania cukrzycy liczy się czas, gdyż na polepszenie stanu zdrowia i profilaktykę powikłań znacząco wpływa zmiana stylu życia i wprowadzenie prawidłowych nawyków żywieniowych.