Dyrektywa UE w sprawie należytej staranności w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSDDD) oficjalnie została przyjęta przez Radę UE, 24 maja 2024 r. Jest to kolejne wyzwanie dla dużych firm działających na terenach Unii Europejskiej. Dyrektywa CSDDD niesie ze sobą nowe obowiązki, ale również szanse dla firm. Kogo swoim zakresem obejmuje, czym są i czego dotyczą nowe regulacje w zakresie obowiązku należytej staranności, co mogą zyskać przedsiębiorstwa po wdrożeniu konkretnych działań? Jak najlepiej się do nich przygotować?
Czym jest i czego dotyczy dyrektywa?
Dyrektywa CSDDD (Corporate Sustainability Due Diligence Directive) w sprawie należytej staranności w zakresie zrównoważonego rozwoju to kolejny krok Unii Europejskiej w celu przeciwdziałania negatywnym skutkom prowadzenia działalności biznesowej w zakresie praw człowieka i środowiska. Głównym celem działania dyrektywy jest wprowadzenie obowiązku należytej staranności względem poszanowania praw człowieka oraz kwestii środowiskowych. Należyta staranność będzie się odnosiła do działalności własnej przedsiębiorstwa, działalności jednostek zależnych oraz tzw. łańcucha działalności („chain of activities” – pojęcie będące kompromisem pomiędzy „łańcuchem wartości”, a „łańcuchem dostaw”) w celu ograniczenia negatywnych skutków działalności przedsiębiorstw oraz zapobieganie im i ich minimalizowanie.
Objęte przepisami dyrektywy są zarówno firmy unijne, jak i te z dużych przedsiębiorstw, które mają swoją siedzibę poza UE, ale działają na rynku unijnym. W przypadku przedsiębiorstw spoza Unii Europejskiej kryterium nie opiera się na liczbie zatrudnianych przez nie pracowników, a na generowanym w UE obrocie netto. Przepisy dotyczące należytej staranności nakładają na te organizacje nie tylko obowiązek przejrzystego raportowania, ale także bieżącego monitorowania działań z zakresu zrównoważonego rozwoju.
Nowe przepisy dotyczące odpowiedzialności przedsiębiorstw mają na celu promowanie bardziej odpowiedzialnych praktyk biznesowych, uwzględniających dbanie o prawa człowieka i szeroko pojęte kwestie ekologiczne i etyczne.
Na jakim etapie jest dyrektywa CSDDD i kiedy zacznie obowiązywać w Polsce?
Dyrektywa została przyjęta przez Parlament Europejski w dniu 24 maja 2024 r. podczas głosowania plenarnego. Przyjęcie dyrektywy CSDD zwieńczyło około czteroletni proces wprowadzania regulacji, który był przedmiotem burzliwych trilogów politycznych między PE, Radą UE i KE. Dyrektywa weszła w życie po 20 dniach od opublikowania w Dzienniku Urzędowym UE.
Państwa członkowskie UE mają 2 lata na wdrożenie przepisów niniejszej dyrektywy do swoich systemów prawnych. Oznacza to, że w Polsce ustawa implementująca dyrektywę CSDDD musi zostać uchwalona nie później niż z początkiem czerwca 2026 roku. Dokładne daty wejścia w życie przepisów w Polsce zależą od tempa prac legislacyjnych w polskim parlamencie.
Jakie firmy zostaną objęte dyrektywą i kiedy będą musiały dostosować się do wymagań CSDDD?
Nowe przepisy (z wyjątkiem obowiązków informacyjnych) dotyczące CSDDD będą stosowane stopniowo:
- Od 2027 roku – do firm zatrudniających ponad 5000 pracowników i osiągających obroty przekraczające 1500 mln euro;
- Od 2028 roku – do firm zatrudniających ponad 3000 pracowników i osiągających obroty w wysokości 900 mln euro;
- Od 2029 roku – do wszystkich pozostałych spółek objętych dyrektywą (zatrudniających ponad 1000 pracowników i osiągających obroty przekraczające 450 mln euro).
Warto podkreślić, że dyrektywa nie tylko będzie dotyczyć przedsiębiorstw z krajów UE, ale także przedsiębiorstw spoza UE. W przypadku przedsiębiorstw spoza UE kryterium podlegania przepisom dyrektywy nie opiera się na liczbie pracowników, jest związane z generowanym obrotem netto na terenach UE i w podobny sposób odnosi się do spółek dominujących, umów franczyzowych i licencyjnych.
Stopniowe wprowadzanie zasad określonych w dyrektywie daje czasu, by należycie przygotować się do prowadzenia działalności biznesowej zgodnej z najnowszymi wytycznymi i wdrożenia niezbędnych zasad. Aby jednak właściwie wdrożyć odpowiednie działania, warto zacząć jak najszybciej, poznać nowe obowiązki i poszukać rozwiązań umożliwiających ich realizację w przyszłości.
Obowiązkami wynikającymi z dyrektywy dotyczącej należytej staranności nie będą bezpośrednio objęte małe i średnie przedsiębiorstwa. Wejście w życie dyrektywy mimo to będzie oddziaływało również na sektor MŚP.
Nowe obowiązki dla firm – co oznacza dyrektywa CSDDD dla polskich przedsiębiorstw?
Kolejną często poruszaną kwestią są nowe obowiązki przedsiębiorstw, które czekają na polskie firmy po przyjęciu dyrektywy dotyczącej należytej staranności, a także jak się do nich przygotować i kogo ewentualnie poprosić o pomoc we wdrożeniu konkretnych rozwiązań. Firmy mogą bowiem napotkać trudności przynajmniej na początku wdrożenia.
Jakie zobowiązania spadną na przedsiębiorstwa objęte dyrektywą?
- Przedsiębiorstwa objęte dyrektywą będą musiały uwzględnić należytą staranność w polityce swojej organizacji oraz zarządzaniu ryzykiem.
- Identyfikację, ocenę i przeciwdziałanie negatywnemu wpływowi działalności firmy na prawa człowieka i środowisko, obejmujące cały łańcuch działalności.
- Organizacje będą zobowiązane do wdrożenia planów zarządzania ryzykiem w celu przeciwdziałania i łagodzenia zidentyfikowanych negatywnych wpływów.
- Organizacje będą zobowiązane do regularnego monitorowania i raportowania swoich działań w zakresie należytej staranności – publikowania na stronie internetowej przedsiębiorstwa sprawozdania rocznego w odniesieniu do kwestii objętych dyrektywą.
- Przyjęcia i realizacji planu transformacji na rzecz łagodzenia zmian klimatycznych.
Firmy, które z różnych przyczyn nie będą mogły samodzielnie zająć się obowiązkami dotyczącymi należytej staranności, powinny rozważyć skorzystanie ze wsparcia zewnętrznego – specjalistów w zakresie zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw, lub doraźnego, początkowego wsparcia i szkoleń.
Korzyści dla przedsiębiorstw objętych zakresem dyrektywy CSDDD
Dyrektywa CSDDD to ważny krok w kierunku budowania bardziej zrównoważonego i odpowiedzialnego biznesu. Chociaż wdrożenie i stosowanie niniejszej dyrektywy wiąże się z pewnymi wyzwaniami, o których wspominamy powyżej, niesie ze sobą również wiele korzyści dla firm i zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw, takich jak:
- wzmocnienie reputacji i wiarygodności firmy.
- poprawa relacji z klientami i relacji biznesowych.
- zwiększenie przejrzystości łańcuchów dostaw.
- lepsze zarządzanie ryzykiem i zmniejszenie ryzyka wystąpienia potencjalnych negatywnych skutków działalności biznesowej i incydentów.
- dostęp do nowych rynków i możliwości biznesowych.
Dyrektywa CSDDD to ważna zmiana, która będzie miała znaczący wpływ na działalność przedsiębiorstw w naszym kraju jak i całej Unii Europejskiej. Pomimo tego, że czasu na to, by przedsiębiorstwa wprowadziły odpowiednie działania jest jeszcze dużo, warto już teraz pomyśleć o przygotowaniu się do nowych obowiązków wynikających z założeń dyrektywy. Wcześniejsze, odpowiednie przygotowanie ze specjalistycznym wsparciem pozwoli firmom uchronić się przed ewentualnymi błędami.
Zastanawiasz się, czy Twoja firma jest objęta zakresem dyrektywy CSDDD? Chcesz przygotować swoje przedsiębiorstwo na obowiązki dotyczące należytej staranności w zakresie ochrony środowiska lub też w zakresie praw człowieka? Skontaktuj się z nami. Nasi specjaliści pomogą Ci w zakresie zrozumienia obowiązków przedsiębiorstw, wdrożenia odpowiednich działań, a także przygotowania dokumentacji.
