Dla wielu z nas jedzenie nie jest wyłącznie koniecznością, ale i przyjemnością. Spotykamy się z bliskimi w restauracjach serwujących pyszne potrawy, chętnie sięgamy po słodycze. Jedzenie może jednak stać się problemem, gdy jest dla nas sposobem radzenia sobie z wewnętrznym napięciem. Mówi się wtedy o zachowaniu kompulsywnym. Co to jest kompulsywne objadanie się i kiedy możemy o nim mówić? Jak możemy sobie pomóc?
Kompulsywne jedzenie — co to jest i dlaczego się pojawia?
Poprzez codzienne wydarzenia w życiu zawodowym i prywatnym, narażeni bywamy na stres, będący odpowiedzią organizmu na to, co nas spotyka. Jest obecny w życiu niemal każdej osoby. To, w jaki sposób radzimy sobie ze stresem, zależy w głównej mierze od psychologicznych mechanizmów. Nasz sposób radzenia sobie ze stresującymi sytuacjami przekłada się na ogólny stan naszego ciała i psychiki.
Jeżeli radzimy sobie ze stresem w umiejętny sposób, rozwiązując bieżący problem, stres nie poczyni większych szkód w naszym ciele. Bywa jednak, że przyjętym przez nas modelem odpowiedzi na sytuacje stresujące jest skoncentrowanie się na sobie i swoich wewnętrznych przeżyciach, emocjach. Unikamy sytuacji stresowej i rozpatrujemy ją jako krzywdę. Takie podejście może prowadzić do ukształtowania się niezdrowych nawyków np. nieprawidłowej relacji z jedzeniem, czyli kompulsywnego jedzenia.
Przyczyny kompulsywnego jedzenia
Dlaczego w obliczu stresującej sytuacji sięgamy po jedzenie? Jeżeli przyjętym przez nas modelem odpowiedzi na stres będzie bierna postawa, skoncentrowanie się na sobie, odczuwamy narastające napięcie psychiczne. Unikanie problemu i skupianie się na swoich emocjach nie pomoże jednak w rozwiązaniu sytuacji. Napięcie nie znika, a my musimy poszukać zamiennika, czegoś, co pomoże nam się odprężyć i na chwilę odwróci uwagę od bolesnego wydarzenia. Jedzenie i wynikająca z niego przyjemność ma być sposobem na ukojenie tego napięcia.
To właśnie chwilowa ulga, poprawa nastroju i przyjemność, wynikająca z jedzenia jest sposobem i jednocześnie celem, który ma ukoić wewnętrzne napięcie. Stąd też tak częste kompulsywne jedzenie słodyczy, które już same w sobie poprawiają nastrój.
Zgubne skutki kompulsywnego objadania się
Kompulsywne jedzenie ma za zadanie rozładowanie napięcia emocjonalnego. Niestety jego redukcja trwa bardzo krótko. Tak naprawdę nie wykonaliśmy przecież żadnego działania, które miałoby zmienić sytuację zewnętrzną. Wybór jedzenia, jako sposób radzenia sobie ze stresem toruje drogę do poważnych konsekwencji. Efektem utrwalenia takiego zachowania jest pojawienie się wewnętrznego przymusu jedzenia w sytuacjach stresujących. Zazwyczaj jemy wtedy w nadmiernej ilości.
Skutki zdrowotne kompulsywnego jedzenia — zaburzenia odżywiania
Nadmierne objadanie się prowadzi oczywiście do nadwagi i otyłości. Z czasem coraz więcej naszej uwagi skupia się na wyglądzie i jedzeniu, co z kolei często doprowadza do unikania spotkań towarzyskich. Kompulsywne objadanie się może wyzwolić inne zaburzenia odżywiania np. bulimię. Traktowanie jedzenia jako środka do regulowania emocji może przynieść także skutki w postaci takich zaburzeń odżywiania jak anoreksja czy ortoreksja.
Kompulsywne objadanie się — objawy
Skąd wiadomo, że mamy do czynienia z kompulsywnym objadaniem się? Rozładowywanie napięcia poprzez jedzenie zamienia się z czasem w niekończący się ciąg powtarzalnych zdarzeń. Pojawia się stres, który rodzi napięcie wewnętrzne. Chcemy je rozładować, więc szukamy sposobu, by jak najszybciej ukoić nerwy. Następuje etap nadmiernego, kompulsywnego objadania się. To daje nam jednak tylko chwilowe odprężenie. Jednym z objawów kompulsywnego jedzenia jest bowiem to, że wkrótce pojawia się poczucie winy, wyrzuty sumienia. Obwiniamy się o brak kontroli nad swoim życiem, odczuwamy przygnębienie. Ponownie odczuwamy stres i napięcie, które należy rozładować. W jaki sposób? Oczywiście korzystamy ze schematu, który znamy i sięgamy po jedzenie. To niestety błędne koło, które trudno przerwać.
Leczenie kompulsywnego objadania się — gdzie szukać pomocy?
Najważniejsze jest uświadomienie sobie, że problem istnieje i zwrócenie się po pomoc. Pomocy szukajmy u specjalisty, który zaproponuje odpowiednie leczenie kompulsywnego jedzenia oraz wypracuje z nami właściwe metody radzenia sobie ze stresem. Dzięki temu, że nauczymy się prawidłowych mechanizmów zwalczania stresu, nie będziemy musieli rozładowywać napięcia nadmiernym jedzeniem.
W leczeniu kompulsywnego objadania się ważne jest również stopniowe zastąpienie szkodliwych zachowań, pojawiających się w obliczu stresu takimi, które mogą nam pomóc (np. ćwiczenia fizyczne, techniki relaksacyjne, wypoczynek, realizacja hobby).
Problem nadmiernego stresu i wynikającego z niego napięcia to niestety coraz powszechniejsze zjawisko. Jeżeli potrzebujesz wsparcia w zaplanowaniu działań, które pomogą przeciwdziałać kryzysom emocjonalnym u Twoich pracowników oraz poprawią ich odporność psychiczną, tak by nauczyli się właściwie radzić sobie ze stresem, skontaktuj się z nami. Podpowiemy najlepsze rozwiązania dla Twojej firmy i opracujemy program wsparcia psychicznego dla Twojego zespołu.
