Piękna, letnia pogoda zachęca do jak najczęstszego przebywania na świeżym powietrzu. Wypoczywamy, spacerując po lasach, łąkach i parkach. W każdym z tych miejsc mogą jednak czaić się kleszcze. Co zrobić, by nasza ochrona przed kleszczami była skuteczna? Jak zareagować, gdy znajdziemy jednego z nich na skórze? Warto znać te zasady, by skutecznie zapobiegać chorobom odkleszczowym.
Kilka prostych zasad
Każdego roku jesteśmy informowani o zagrożeniu, jakie może nieść ukąszenie kleszcza. Bywa to bowiem ogromnie niebezpieczne dla naszego zdrowia. Wśród możliwych powikłań wymieniamy boreliozę lub kleszczowe zapalenie mózgu. Trzeba pamiętać, że leczenie boreliozy jest trudne, a na KZM w ogóle nie ma obecnie lekarstwa. Na szczęście nie każdy z tych pajęczaków przenosi choroby. Warto jednak na wszelki wypadek chronić się przed ich ukąszeniami. Jak to zrobić?
Stosuj preparaty przeciw kleszczom
W celu ochrony, przed wyjściem z domu spryskaj nieosłoniętą skórę preparatem przeciwko kleszczom. Sprawdź wcześniej, jak długo ochronę utrzymuje dany repelent i nie zapomnij użyć go ponownie po upływie czasu zalecanego przez producenta. Preparaty wybieraj stosownie do wieku danej osoby, a także zwróć szczególną uwagę na dzieci i kobiety w ciąży. Pamiętaj o środkach ostrożności podczas aplikacji preparatu.
Dbaj o odpowiedni ubiór
Wybierając się na przechadzkę, zdecyduj się na ubrania w jasnych barwach. Niestety nie ma co liczyć na to, że taki ubiór odstraszy kleszcze, ponieważ nie rozróżniają one kolorów. Jasne barwy mają jednak tę zaletę, że szybciej dostrzeżemy pajęczaka, który wędruje po naszym ubraniu. Dzięki temu pozbędziesz się pasożyta, zanim uda mu się wbić w Twoją skórę.
Im mniejszy obszar skóry pozostanie odsłonięty, tym mniejsze prawdopodobieństwo ukąszenia. Lepiej zatem włożyć bluzkę z długim rękawem i spodnie z długimi nogawkami. Pomocne będą także apaszki i czapki.
Przede wszystkim trzeba utrudnić pajęczakowi dotarcie do miejsca, w które może się wbić. Z tego powodu warto zadbać o szczelność naszego okrycia. Poleca się wkładanie koszuli w spodnie i noszenie paska. Dzięki temu kleszcz nie znajdzie się w naszej skórze.
Zasada dbania o szczelność ubioru dotyczy również nóg i stóp. Podczas spaceru spodnie powinny być wpuszczone w skarpety. Najlepiej wkładać wysokie buty, które zakryją kostkę. Na wyprawę do lasu lub w teren porośnięty wysoką trawą idealne będą kalosze.
Istotne, by nie pozostawiać ubrań na ziemi bądź podłodze. Może na nie bowiem wejść kleszcz, który później przedostanie się na skórę. Jeżeli już zdarzy się, że położymy ubranie na ziemi, przed włożeniem go z powrotem, przejrzyjmy je dokładnie. Warto również kilkakrotnie mocno je strzepnąć. Jeżeli na ubraniu był kleszcz, powinniśmy się go w ten sposób pozbyć.
Unikaj przebywania w potencjalnie niebezpiecznych miejscach
Kleszcze czekają na potencjalnego żywiciela, wspinając się na źdźbła wysokich traw. Można je spotkać w lasach, zaroślach, na brzegu rzeki lub przy ścieżkach, a nawet w parkach. Jeżeli można, lepiej odpuścić sobie przedzieranie się przez niekoszone łąki lub zapuszczanie się głęboko w las. Jeśli wybieramy się w miejsce, w którym potencjalnie mogą znajdować się te pajęczaki, zróbmy wszystko, by zapobiec ukąszeniu.
Ochrona przed kleszczami — zachowaj czujność
Po powrocie do domu należy dokładnie sprawdzić, czy nie mamy w skórze kleszcza. Przy oględzinach sprawdzamy przede wszystkim ulubione miejsca tych pajęczaków. Szczególną uwagę poświęcamy zagłębieniom pod kolanami, okolicom piersi i brzucha, a także pachwinom. U dzieci takimi miejscami jest także linia włosów, szyja i głowa.
Groźny może się dla nas okazać także kleszcz łąkowy, którego najczęściej znajdziemy u psa bądź kota. Warto codziennie sprawdzić, czy nasz pupil nie przyniósł po spacerze pasożytów do domu. Pamiętajmy, że zwierzęta również mogą zapadać na choroby odkleszczowe. Na szczęście w sklepach zoologicznych i u weterynarzy dostępne są preparaty i specjalne obroże, stanowiące ochronę przed kleszczami dla psa i kota.
Ochrona przed kleszczami w ogrodzie
Jeśli kleszcze znajdują się w Twoim ogrodzie, koniecznie musisz je zwalczyć. Jeżeli nie wiesz, jak się chronić przed kleszczami, polecamy domowe sposoby. Ich przewaga nad chemicznymi specyfikami polega na tym, że nie zabijają przy okazji pożytecznych owadów, takich jak np. pszczoły. Pomocny będzie oprysk z czeremchy lub clematisa. Możesz także posadzić rośliny, których zapach odstrasza pajęczaki. Sprawdzi się kocimiętka, tatarak, wrotycz, chrzan lub cebula.
Zaszczep się przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu
Szczepionka przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu jest już od dawna dostępna. Obecnie jest to najskuteczniejsza obrona przeciwko KZM. Niestety nadal nie ma środków, które mogłyby wyleczyć to schorzenie. Zachorowanie może skończyć się trwałym uszkodzeniem układu nerwowego, a nawet śmiercią. Zaszczepić można nie tylko osoby dorosłe, ale także dzieci, które ukończyły 1 rok życia. By ochrona przed zakażeniem była skuteczna konieczne jest przyjęcie 3 dawek szczepienia pierwotnego oraz dawek przypominających co 3-5 lat.
Ochrona przed kleszczami. Czego nie robić?
Pomimo zachowanych środków ostrożności może się okazać, że doszło do ukąszenia. Na szczęście w takich przypadkach udzielenie pierwszej pomocy nie jest trudne. Zachowaj spokój i postaraj się usunąć pajęczaka ze swojej skóry. Jeśli wbił się w miejsce, do którego nie możesz dosięgnąć, poproś o pomoc inną osobę. Zazwyczaj potrzeba kilku prób, by usunąć pasożyta, więc nie denerwuj się, gdy nie powiedzie się to za pierwszym razem.
Pod żadnym pozorem nie wolno smarować miejsca, w którym tkwi pajęczak żadnym tłuszczem. Zakazane jest używanie benzyny, alkoholu bądź zmywacza do paznokci. Takie działanie tylko zwiększa ryzyko infekcji bakteriami powodującymi boreliozę.
Ważne jest, aby kleszcz był uchwycony jak najbliżej skóry, by nie zgnieść go przy usuwaniu. Przy zgnieceniu pajęczaka można spowodować uwolnienie potencjalnie niebezpiecznych płynów ustrojowych. Najlepiej jest też wyjmować kleszcza powoli, z wyczuciem, jak najbliżej skóry i unikać silnych szarpnięć.
Jak bezpiecznie usunąć kleszcza?
Starając się usunąć pajęczaka, kieruj się kilkoma podstawowymi zasadami. Przygotuj odpowiednie narzędzie, a także coś do odkażania skóry.
- Ustaw narzędzie tak prosto, jak to możliwe, bezpośrednio nad kleszczem,
- Umieść czubek narzędzia jak najbliżej skóry. Unikaj szczypania ciała pajęczaka,
- Wyciągnij kleszcza pionowo, powoli. Unikaj gwałtownych ruchów,
- Zdezynfekuj ranę alkoholem lub maścią zawierającą jod,
- Obserwuj miejsce wkłucia pod kątem wystąpienia rumienia, który może być pierwszym objawem boreliozy. W przypadku wystąpienia zaczerwienienia należy natychmiast skontaktować się z lekarzem.
Czasami zdarza się, że kawałek kleszcza zostanie na skórze. Nie ma powodu do niepokoju, gdyż nie stanowi on zagrożenia dla zdrowia. Po jakimś czasie zostanie on naturalnie usunięty z ciała.
Kleszcza należy się od razu pozbyć. Najskuteczniejszą metodą jest zmiażdżenie pajęczaka schowanego w złożoną kartkę papieru za pomocą twardego przedmiotu, np. szklanką. Skuteczne zabija je również 40-procentowy alkohol, środek do czyszczenia z chlorem i środek dezynfekcyjny. Kleszczy nie powinno się spuszczać w toalecie, gdyż potrafią przetrwać w wodzie stosunkowo długo.
Ukąszenie kleszcza — kiedy udać się do lekarza?
Jeżeli nie wiesz, jak prawidłowo usunąć kleszcza, warto skontaktować się z lekarzem. Bezwzględnie należy to zrobić także w przypadku, gdy zaczerwienienie dookoła ukłucia nie schodzi lub się rozszerza. Podobnie w przypadku, gdy miejsce ukłucia puchnie, jest bolesne, gorące lub pulsujące.
Zachowując ostrożność podczas wyjść i po powrocie do domu, nie musimy się obawiać. Dobrze jest się również zaszczepić, by nie denerwować się, gdy dojdzie do ukąszenia. W razie jakichkolwiek wątpliwości w przypadku ukłucia przez kleszcza, najlepiej kontaktować się z lekarzem.
