Fundusze Unijne

System zarządzania środowiskowego – w czym pomoże Twojej firmie?

Każda działalność człowieka wywiera swój wpływ na środowisko naturalne, mogąc prowadzić przez to do jego degradacji. Dlatego tak ważne są wszelkie działania w zakresie ochrony środowiska naturalnego. Czy system zarządzania środowiskowego może w tym pomóc? Jaki jest cel wdrażania systemu zgodnego z normą ISO 14001 i dlaczego firmy decydują się na jego wprowadzenie? Co na ten temat znajdziemy w obowiązujących przepisach prawnych?

System zarządzania środowiskowego a działania na rzecz ochrony środowiska – co mówi prawo?

System zarządzania środowiskowego (ISO 14001) to część systemu zarządzania organizacji, wykorzystywana do opracowania i wdrożenia jej polityki środowiskowej i zarządzania jej aspektami środowiskowymi, obejmująca strukturę organizacyjną, planowanie, odpowiedzialność, zasady postępowania, procedury, procesy i środki potrzebne do opracowania, wdrożenia, realizacji, przeglądu i utrzymania polityki środowiskowej.Środowisko to z kolei całe otoczenie, w którym działa organizacja, z uwzględnieniem powietrza, wody, ziemi, zasobów naturalnych, flory, fauny, ludzi i ich wzajemnych. 

Przepisy dotyczące systemów zarządzania środowiskiem

Dynamiczny rozwój przemysłu, postępująca industrializacja oraz ogólny rozwój cywilizacyjny wymusza podjęcie tematu związanego z otaczającym człowieka środowiskiem naturalnym, tego, co mu zagraża i działaniami zmierzającymi do jego ochrony.

W tym celu na poziomie globalnym, zapoczątkowane zostały działania w zakresie zrównoważonego rozwoju oraz ograniczenia emisyjności z prowadzonej przez człowieka działalności.

 Aby skoordynować takie działa na poziomie organizacji, powstały dwa systemy zarządzania środowiskowego:

  • norma ISO 14001 opublikowana przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną,
  • system zwany EMAS – Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1221/2009 z dnia 25 listopada 2009 r. w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspólnocie (EMAS).

Celem obu systemów jest spełnienie oczekiwań oraz wymagań które wynikają z przepisów obowiązujących zarówno na szczeblu lokalnym, jak i państwowym oraz międzynarodowym.

SQDA ISO 14001 system zarządzania środowiskowego

Wdrożenie systemu zarządzania – co ma na celu?

System zarządzania środowiskiem ma na celu zminimalizowanie skutków działalności przedsiębiorstwa) na środowisko, zachowanie odpowiedniego, korzystnego balansu pozwalającego zminimalizować szkodliwe oddziaływanie gospodarki na otoczenie.

Motywem, który skłania do wprowadzenia systemu zarządzania środowiskowego może być:

  • podniesienie świadomości ekologicznej i wynikająca z tego dbałość o środowisko naturalne, z myślą o przyszłych pokoleniach,
  • chęć budowania wizerunku organizacji jako odpowiedzialnej społecznie i działającej proekologicznie,
  • ograniczenie kosztów związanych z prowadzoną działalnością np. poprzez minimalizowanie powstających podczas produkcji odpadów, zużywanych energii,
  • dbałość o zgodność z przepisami prawnymi,
  • przewidywane łatwiejsze uzyskanie dofinansowania (w tym dofinansowanie inwestycji służących poprawie oddziaływania na środowisko) ze źródeł zewnętrznych.

Norma ISO 14001 przywiązuje szczególną uwagę do analizy ryzyk i szans, ciągłego doskonalenia oraz odpowiedzialności najwyższego kierownictwa za funkcjonowanie systemu wraz z określeniem polityki środowiskowej organizacji i jej celów środowiskowych. Bez zaangażowania najwyższego kierownictwa, zapewnienia środków na realizację wyznaczonych celów, system nie będzie funkcjonował lub będzie funkcjonował w ograniczonym zakresie.

Zarządzanie środowiskowe można przenieść na każdą płaszczyznę organizacji. Na przykład dział zakupów powinien dokonywać zamówień maszyn, urządzeń czy też surowców niezbędnych do produkcji, biorąc pod uwagę kryteria środowiskowe, takie jak energooszczędność, biodegradowalność, możliwość poddawania recyklingowi etc.

Ciągłe doskonalenie działalności środowiskowej oparte jest na Cyklu Deminga PDCA (Plan-Do-Check-Act), co w kontekście procedury zarządzania środowiskowego można rozumieć jako:

  • zaplanuj działania pro środowiskowe,
  • wprowadź te działania,
  • sprawdź czy są one skuteczne,
  • popraw, usuń niedoskonałości tak by system funkcjonował jeszcze lepiej.

Dzięki zarządzaniu ryzykiem w przedsiębiorstwie, a co za tym idzie wczesnej identyfikacji i działaniu, mamy szansę zadziałać z wyprzedzeniem, zamiast ograniczać niepożądane skutki. To znacznie ulepsza zarządzanie ochroną środowiska, poprawia bezpieczeństwo, ustanawia właściwe podejście do ciągłego doskonalenia, co z kolei pomaga w osiągnięciu zgodności z wymogami prawnymi dotyczącymi środowiska i innych obszarów.

System EMAS – zmniejszenie oddziaływania na stan środowiska naturalnego

Wszystkie powyższe ukierunkowania mają służyć poprawie działalności organizacji w zgodzie z otaczającym środowiskiem.

Idea funkcjonowania systemu EMAS jest niejednokrotnie zbieżna z ISO 14001 i ma na celu stworzenie systemu zarządzania ekologicznego w organizacji, opartego na odpowiednich technikach zarządzania oraz na ciągłych poprawach w obszarze zarządzania, jak i w procesach produkcyjnych.

Rozporządzenie EMAS wyznacza cele i obowiązki, które mają za zadanie wspomóc przedsiębiorstwo w pracy nad zmniejszeniem oddziaływania na środowisko. Jest to między innymi  opracowanie polityki środowiskowej wyznaczającej odpowiedni kierunek i ramy w zarządzaniu środowiskowym, czy też stała analiza prawnych wymagań dotyczących ochrony środowiska, gwarantująca minimalizację ryzyka narażenia na kary za ich nieprzestrzeganie.

Jednym z kluczowych elementów związanych z wdrożeniem systemu EMAS, jest przeprowadzenie przeglądu środowiskowego. Celem przeglądu środowiskowego jest weryfikacja prowadzonej działalności pod kątem wpływu na środowisko oraz określenie jej słabych i mocnych stron, związanych z jej aspektami środowiskowymi i możliwością ich kontrolowania.

EMAS daje możliwość zrównoważonego rozwoju organizacji pozwalając na pracę zgodną z wyznaczonymi zasadami przyjaznymi środowisku. EMAS jest narzędziem, dzięki któremu dany podmiot zyskuje przewagę na rynku względem swojej konkurencji. Dzięki temu, iż EMAS jest systemem rekomendowanym przez Unię Europejską, daje firmie, która go wdrożyła równe szanse na rynku europejskim, oraz gwarantuje postrzeganie takiej organizacji jako wiarygodnej oraz dbającej o nasze wspólne dobro, jakim jest otaczające nas środowisko.

SQDA system zarządzania w organizacji - wdrażanie systemu

Podsumowując, zarówno wprowadzenie systemu zarządzania środowiskowego opartego na wymaganiach normy ISO 14001, jak i na Rozporządzeniu EMAS usprawnia funkcjonowanie firmy w zakresie oddziaływania i ochrony środowiska. Systemy te wymuszają zainteresowanie wpływem, jaki organizacja wywiera na środowiskowo oraz podejmowanie stosownych działań w celu ich ograniczenia, przymuszając niejako do analizowania informacji od stron zainteresowanych i determinując do ciągłego doskonalenia systemu środowiskowego i całej działalności. Prestiż posiadania systemu zarządzania środowiskowego pozwala na postrzeganie organizacji jako tej o wysokiej odpowiedzialności społecznej, z którą warto współpracować i w którą warto inwestować.

Jeżeli zastanawiasz się nad wprowadzeniem systemu zarządzania środowiskowego zgodnego z normą ISO 14001 lub EMAS, potrzebujesz opracowania procedury w tym zakresie, skontaktuj się z nami. Przeprowadzimy Twoją organizację przez proces wdrażania systemu, a także podpowiemy Ci, jak zadbać o zgodność procedur, dokumentacji i działań z obowiązującymi przepisami prawnymi.

Udostępnij na Facebooku
Udostępnij w LinkedIn