Jak poprawnie wykonać samobadanie piersi?

Wśród nowotworów dotykających kobiety, pierwsze miejsce zajmuje rak piersi. Ten groźny nowotwór wykryty odpowiednio wcześnie, jest jednak całkowicie uleczalny. Pomóc w tym może przede wszystkim samobadanie piersi, które należy wykonywać raz w miesiącu.

Czy nowotwór piersi zagraża również Tobie?

Rak piersi – epidemiologia

Rak piersi rozwija się z komórek gruczołu piersiowego i jest sklasyfikowany jako nowotwór złośliwy, gdyż posiada zdolność do przerzutów, najczęściej w obrębie węzłów chłonnych pachowych, zamostkowych i nadobojczykowych, ale także innych narządów wewnętrznych.

Według prognoz, 1 na 8 kobiet zachoruje na raka piersi w ciągu swojego życia. Rak piersi jest ponadto najczęstszą przyczyną zachorowalności na nowotwory złośliwe wśród kobiet w Polsce – stanowi 23% spośród wszystkich zachorowań. Jest to też druga przyczyna zgonów wśród kobiet, zaraz po nowotworze płuc, odpowiadająca za 15% wszystkich zgonów. W każdym z województw Polski, nowotwór złośliwy piersi zajmuje pierwsze miejsce wśród wszystkich nowotworowych zachorowań kobiet. Wśród kobiet, które zachorowały na nowotwór w ciągu ostatnich 10 lat, największy odsetek żyjących pacjentek stanowią kobiety z nowotworem piersi.

Zgodnie z prognozami Krajowego Rejestru Nowotworów, przewidywany jest wzrost liczby zachorowań na raka piersi. Powyższe statystyki są bardzo niepokojące. Tym bardziej tak ważne jest promowanie działań profilaktycznych oraz regularne wykonywanie badań kontrolnych (przesiewowych) i samodzielnego badania palpacyjnego piersi – samobadania piersi. Wykrycie zmian nowotworowych na wczesnym etapie choroby zwiększa szansę na całkowite wyleczenie.

Rak piersi – jakie są czynniki ryzyka?

Zidentyfikowano czynniki, które predysponują do zachorowania na nowotwór piersi. Należy zwrócić uwagę na podział czynników ze względu na ich modyfikowalność – wówczas można zaplanować odpowiednie interwencje. Do czynników tych zaliczamy:

CZYNNIKI NIEMODYFIKOWALNE:

• Płeć żeńska.
• Wiek – wraz z wiekiem wzrasta ryzyko wystąpienia raka piersi, natomiast najwięcej zachorowań odnotowuje się w grupie kobiet powyżej 50 roku życia.
• Obciążenie genetyczne – ryzyko zachorowania wzrasta wraz z wystąpieniem nowotworu u krewnego pierwszego stopnia: matki, córki, siostry oraz stwierdzonej mutacji genu BRCA1 i BRCA2.
• Zwiększone stężenie estrogenów – czynnikiem ryzyka jest wczesna pierwsza miesiączka oraz menopauza w późnym wieku tj. po 55 roku życia.
• Występowanie niezłośliwych chorób piersi.

CZYNNIKI MODYFIKOWALNE:

• Wiek pierwszej ciąży lub brak ciąży – ciąża po 30 roku życia lub rezygnacja z macierzyństwa dwukrotnie zwiększa ryzyko zachorowania.
• Długotrwałe stosowanie antykoncepcji hormonalnej lub hormonalnej terapii zastępczej.
• Nadwaga, otyłość – tkanka tłuszczowa posiada zdolność do przekształcania androgenów w estrogeny, których nadmiar predysponuje do zachorowania na raka piersi.
• Zbyt częste poddawanie się badaniom emitującym promieniowane jonizujące np. RTG (rentgen).
• Nadużywanie alkoholu oraz wysokie spożycie tłuszczów zwierzęcych.

Jak diagnozuje się raka piersi?

W celu diagnozowania nowotworu piersi, wykonuje się następujące badania:

• Badanie palpacyjne (samobadanie piersi).
• Mammografia rentgenowska (MG).
• Badanie ultrasonograficzne piersi (USG piersi).
• Rezonans magnetyczny (MR).
• Tomografia komputerowa.
• Biopsja.

Niezwykle istotne jest zachowanie czujności onkologicznej i regularne wykonywanie samobadania piersi, które pozwala na wczesne wykrycie zmian nowotworowych. Samobadanie piersi to metoda, która polega na oglądaniu i badaniu dotykiem własnych piersi, zgodnie z konkretnym schematem.

Kiedy i jak wykonywać samobadanie piersi?

Samobadanie piersi należy wykonywać raz w miesiącu, najlepiej w pierwszej połowie cyklu (za pierwszy dzień cyklu liczy się pierwszy dzień miesiączki) między 5 a 9 dniem. Kobiety, które nie miesiączkują: raz w miesiącu, zawsze w tym samym, wybranym przez siebie dniu. Badanie piersi można podzielić na 3 etapy:

Dowiedz się więcej na temat diagnostyki raka piersi i sprawdź, jak poprawnie wykonać samobadanie piersi. Zobacz film przygotowany przez naszych ekspertów.

ETAP 1 – OBSERWACJA PIERSI W POZYCJI STOJĄCEJ

Przed lustrem w pozycji stojącej, wykonaj dokładną obserwację obu piersi z trzech różnych pozycji:

1. swobodnie opuszczając ręce wzdłuż ciała,
2. opierając ręce na biodrach,
3. unosząc ręce do góry.

ZWRÓĆ UWAGĘ NA:

• zmiany w kształcie piersi,
• zmiany koloru skóry piersi i brodawki, wciągnięcia, przebarwienia, zaczerwienienia, łuszczenie, owrzodzenie brodawki, pofałdowania przypominające skórkę pomarańczową, uwypuklenia, wysypkę.

ETAP 2 – DOTYKOWE SAMOBADANIE PIERSI W POZYCJI STOJĄCEJ

Kolejnym etapem jest badanie palpacyjne piersi. Badanie możesz wykonywać pod prysznicem na namydlonej skórze lub wykorzystać odrobinę olejku czy kremu, by ułatwić poślizg palcom podczas badania:

• rozpocznij samobadanie od uciśnięcia każdej z brodawek, obserwując, czy nie wydobywa się z nich wydzielina,
• następnie, w celu zbadania prawej piersi, załóż za głowę prawą rękę; w celu zbadania lewej piersi, załóż za głowę lewą rękę,
• trzema (środkowymi) palcami wykonuj uciśnięcia, zataczając małe, okrężne ruchy. Badanie możesz wykonać wykonując ruchy spiralnie (od zewnętrznej strony piersi ku brodawce), promieniście (od brodawki ku zewnętrznej stronie piersi) lub wykonując naprzemienne ruchy góra-dół. Wybór sposobu badania piersi nie ma większego znaczenia, ważne być podczas badania nie ominęła żadnego fragmentu piersi. Pamiętaj, że badanie nie może być powierzchowne, postaraj się mocno uciskać swoją pierś, by móc wyczuć głębiej ukryte ewentualne zmiany,
•  pamiętaj, aby tym samym sposobem wykonać badanie drugiej piersi,
• następnie, w celu oceny węzłów chłonnych, ułóż ręce wzdłuż tułowia i dokonaj badania okolic pachowych i nadobojczykowych.

ZWÓRĆ UWAGĘ NA:

stwardnienia, guzki

ETAP 3 – SAMOBADANIE PIERSI W POZYCJI LEŻĄCEJ

W ostatnim etapie, wykonaj samobadanie piersi w pozycji leżącej w następujący sposób:

• połóż się na plecach, podkładając poduszkę pod prawy bark i wsuwając prawą rękę pod głowę,
• przeprowadź badanie palpacyjne w taki sam sposób jak na stojąco, wykonując ruchy w obrębie piersi,
• pamiętaj, aby tym samym sposobem wykonać badanie drugiej piersi.

Objawy mogące świadczyć o nowotworze piersi

Podczas samobadania piersi zwróć uwagę na następujące objawy:

• Wyczuwalny lub widoczny guzek, zgrubienie w piersi.
• Uczucie „zaciągania skóry”.
• Asymetria, zmiana wielkości piersi (pamiętaj, że niewielka różnica w wielkości pomiędzy piersiami jest normalna, niepokoić powinny cię zmiany, których wcześniej nie obserwowałaś u siebie).
• Wciągnięcie brodawek sutkowych.
• Wyciek krwi lub płynu z sutka.
• Uczucie świądu, pieczenia lub ból w piersi.
• Zaczerwienie skóry piersi lub w okolicy brodawki.
• Powiększenie żyły na piersi.
• Wysypka, wybroczyny.
• Pofałdowania przypominające skórkę pomarańczową.
• Powiększenie węzłów chłonnych w okolicy pachowej lub szyjno-nadobojczykowej.
• Obrzęk limfatyczny kończyny górnej.

W przypadku zaobserwowania jakiegokolwiek niepokojącego objawu, niezwłocznie udaj się do lekarza pierwszego kontaktu. Pamiętaj – Twoje zdrowie i życie jest w Twoich rękach!

Zadbaj o profilaktykę raka piersi w swojej firmie i zorganizuj warsztaty oraz badania dla swoich pracowników. Zobacz, jak taka akcja może wyglądać w firmie.