Zyskujemy coraz większą świadomość na temat tego, w jaki sposób ergonomia miejsca pracy wpływa na nasze zdrowie. Coraz więcej mówi się także o chorobach zawodowych. W ich zapobieganiu i dostosowaniu miejsca pracy do wymogów ergonomicznych kluczowa jest rola pracodawcy. Czym są dobre praktyki ergonomii pracy i dlaczego warto je stosować?
Do czego może prowadzić niewłaściwa organizacja miejsca pracy?
Ergonomia to zaprojektowanie środowiska pracy do osoby, nie odwrotnie. Polega na dostosowaniu stanowiska pracy do indywidualnych potrzeb danej osoby, rodzaju wykonywanych czynności i jej cech antropometrycznych. Niesie za sobą szereg korzyści, wśród których można wymienić:
- zmniejszenie zmęczenia mięśni oraz ilości i nasilenia zaburzeń układu mięśniowo-szkieletowego;
- zapobieganie wypadkom i urazom w pracy;
- minimalizowanie ryzyka wystąpienia chorób zawodowych;
- zwiększenie komfortu i produktywności pracowników.
Choroby układu mięśniowo-szkieletowego są główną przyczyną niepełnosprawności na całym świecie. Według danych ZUS za rok 2020 schorzenia te determinowały największą ilość dni absencji chorobowej (nie wliczając u kobiet stanów związanych z ciążą, porodem i połogiem). Choroby układu mięśniowo-szkieletowego znacznie ograniczają mobilność i zręczność, prowadząc do wcześniejszej rezygnacji z pracy, niższego poziomu dobrostanu i ograniczonej zdolności do uczestnictwa w społeczeństwie. Wśród schorzeń układu mięśniowo-szkieletowego dominującą bóle krzyża. Zaburzenia układu mięśniowo-szkieletowego bardzo często mają związek ze środowiskiem pracy.
Na świecie 37% bólów krzyża przypisywanych jest pracy zawodowej, a najlepszym sposobem na ich uniknięcie jest ergonomia. Bóle krzyża powstają w wyniku pracy związanej z podnoszeniem, pchaniem lub ciągnięciem ciężkich przedmiotów, zwłaszcza gdy wiążą się z skręcaniem lub wibrowaniem kręgosłupa. Pojawiają się także w wyniku pracy przy biurku, zwłaszcza z powodu złej postawy lub siedzenia na krześle z niewystarczającym podparciem pleców.
W przypadku pracy stojącej, zaburzenia układu mięśniowo-szkieletowego i związane z tym dolegliwości zgłasza co najmniej trzy czwarte mężczyzn i dwie trzecie kobiet.
Jakie są sygnały nieprawidłowej ergonomii w pracy?
Niewłaściwe dostosowanie miejsca pracy do wykonywanych obowiązków szybko da o sobie znać. Sygnały nieprawidłowej ergonomii pracy, które może zaobserwować pracodawca to przede wszystkim:
- zachowania pracowników takie jak modyfikacja narzędzi lub miejsca pracy, potrząsanie lub skręcanie ramionami, noszenie pasów na plecach lub szelek na nadgarstkach;
- obniżona jakość wykonywanych obowiązków;
- wzrost wypadkowości i/ lub absencji chorobowej.
Warto wychwytywać takie sygnały możliwie szybko, aby w porę wprowadzić działania mające zminimalizować niedogodności. Najlepszym rozwiązaniem byłoby skorzystanie z pomocy ekspertów, którzy ocenią stanowiska pracy i wskażą, w jakich obszarach niezbędne będą zmiany.
Interesuje Cię temat ergonomii w miejscu pracy? Zorganizuj szkolenie dla swoich pracowników.
Dobre praktyki ergonomii pracy – co warto wdrożyć?
Poniższa lista dobrych praktyk w ergonomii pracy z powodzeniem może stać się wskazówką dla pracodawcy. Zwraca uwagę na najważniejsze aspekty dostosowania miejsca pracy do obowiązków podwładnych. Dzięki zastosowaniu poniższych wskazówek możemy znacząco ograniczyć występowanie u pracowników chorób układu mięśniowo-szkieletowego, odpowiednio zadbać o ich kręgosłupy.
Dobre praktyki w ergonomii pracy, to m.in.:
1. Zapewnienie wsparcia i zaangażowania kierownictwa.
2. Angażowanie pracowników w ocenę miejsca pracy oraz opracowanie i wdrażanie rozwiązań ergonomicznych.
3. Projektowanie stanowisk pracy w sposób ograniczający sięganie, zginanie lub przyjmowanie przez pracowników innych nienaturalnych pozycji ciała.
4. Wyposażenie stanowisk pracy w regulowane stoły i ergonomiczne krzesła o różnych rozmiarach i kształtach, pozwalających na przyjęcie neutralnej pozycji ciała.
5. Zapewnienie wózków do transportu materiałów i mechanicznych podnośników eliminujących podnoszenie.
6. Zapewnienie odpowiednich narzędzi, np. dopasowanych do dłoni, nie mających ostrych krawędzi, eliminujących przybieranie niewygodnych pozycji dłoni i nadgarstka.
7. Stosowanie pojemników z uchwytami lub wycięciami ułatwiającymi ich chwytanie.
8. Rotacja pracowników pomiędzy różnymi zadaniami, w celu zapewnienia odpoczynku różnym grupom mięśni ciała, zmniejszenia liczby powtórzeń i złagodzenia wymagań umysłowych.
9. Zmniejszenie indywidualnego obciążenia pracą poprzez zmianę harmonogramu pracy i/ lub zwiększenie liczebności personelu.
10. Przydzielanie większej ilości pracowników do podnoszenia ciężkich przedmiotów.
11. Zachęcanie pracowników do właściwej mechaniki ciała i stosowania bezpiecznych technik podnoszenia.
12. Oznaczanie wszystkich ładunków ich wagą i przechowywanie ciężkich przedmiotów na wysokości pasa.
13. Przestrzeganie dobrych praktyk porządkowych.
14. Identyfikacja zagrożeń ergonomicznych w miejscu pracy, nim spowodują one zaburzenia mięśniowo-szkieletowe.
15. Prowadzenie szkoleń dla pracowników w zakresie bezpiecznej i higienicznej pracy, technik podnoszenia i przenoszenia oraz objawów zaburzeń mięśniowo-szkieletowych. Pracownicy będą świadomi ergonomii i jej korzyści oraz zrozumieją potrzebę jej wdrażania.
16. Sukcesywne dokonywanie oceny przyjętych rozwiązań ergonomicznych w zakładzie pracy i zapewnienie jego ciągłego doskonalenia.
Dla uniknięcia problemów zdrowotnych u pracowników, pracodawca powinien zachęcać ich do wczesnego zgłaszania objawów zaburzeń mięśniowo-szkieletowych. Taka informacja może być przydatna w celu doskonalenia ergonomii pracy, a także zapobiegania lub zmniejszenia ciężkości obrażeń, zmniejszenia ilości roszczeń odszkodowawczych pracowników i prawdopodobieństwa trwałej niepełnosprawności.
