Branża motoryzacyjna od lat niezmiennie przyśpiesza. Z pewnością można stwierdzić, iż aktualnie jest to jedna z najszybciej rozwijających się gałęzi przemysłu. Zgodnie z zapowiedziami UE, w aspekcie dbania o środowisko, elektromobilność to przyszłość motoryzacji. UE w tym również kraje niebędące członkami UE, chcą od 2035 roku zakazać sprzedaży samochodów z silnikami spalinowymi oraz aut z napędem hybrydowym. To z kolei oznacza dalsze zmiany i nowe wymagania w branży motoryzacyjnej, jak i w całym łańcuchu dostaw.
Wymagania w branży motoryzacyjnej – o czym należy pamiętać?
Produkując komponenty, które docelowo znajdą się w gotowych pojazdach, należy oczywiście pamiętać nie tylko o wymaganiach prawnych, jakimi są m.in. wymagania UE, ale również o wymaganiach branżowych. Chcąc bezpośrednio dostarczać do producentów pojazdów (OEM) organizacje muszą posiadać certyfikowany system zarządzania jakością na zgodność ze standardem IATF, potwierdzony auditem 3 strony, jaką jest akredytowana jednostka certyfikująca. Wymagania dotyczące wdrożonego systemu zgodnego ze standardem, powinny być skaskadowane w dół łańcucha dostaw – do dostawców kolejnych poziomów.
Sam standard IATF 16949 nie stanowi jednakże jedynego wymagania, jakie należy spełnić. Wytwarzając wyroby motoryzacyjne organizacje powinny zapewnić ich zgodność ze wszystkimi mającymi zastosowanie wymaganiami: klienta, prawnymi i regulacyjnymi oraz wspomnianego standardu. O jakie wymagania, zatem chodzi?
Dodatkowe wymagania w branży motoryzacyjnej określane przez klientów
Klienci w swoich specyficznych wymaganiach klienta tzw. CSR określają dodatkowe wymagania, jakie organizacja musi spełnić ponad te, które są ujęte w samym standardzie IATF 16949. Takimi dodatkowymi wymaganiami może być: stosowanie dedykowanego podręcznika referencyjnego, standardu, procedury klienta czy też wymagania ujęte w umowach, lub załącznikach do umów. Znajomość specyficznych wymagań klienta, jak i wymagań klienta, jest zatem kluczowa dla zgodnego wytwarzania i dostarczania wyrobów. Zanim jednak organizacja rozpocznie produkcję seryjną musi wcześniej poczynić szereg wymaganych aktywności, aby poprawnie uruchomić nowy projekt.
Schemat niektórych wymagań, które powinny zostać ujęte w organizacjach produkujących części serwisowe w branży motoryzacyjnej przedstawia poniży rysunek:
W związku z powyższym, przygotowując się do nowego projektu organizacja powinna określić: wszystkie wymagania dotyczące wyrobu, wymagania klienta, wymagania logistyczne, prawne, regulacyjne, wymagania podane w umowie lub zamówieniu, jak i niezbędne zasoby potrzebne do wdrożenia nowego projektu i uruchomienia produkcji seryjnej.
Kto przyjmuje ostateczną odpowiedzialność za wyrób?
Organizacja powinna również zapewnić, iż jest w stanie spełnić wymagania dotyczące wyrobów oferowanych klientom, aby docelowo wyprodukować wyrób zgodny. Oczywistym jest fakt, iż w przypadku, kiedy wyprodukowany wyrób wprowadzony do obrotu, nie będzie spełniał wyspecyfikowanych wymagań, organizacja w myśl przepisów prawa poniesie tego konsekwencje. Producent przyjmuje na siebie pełną i ostateczną odpowiedzialność za swój wyrób. Wg dyrektywy UE 2001/95/WE, producenci są zobowiązani do wprowadzania na rynek wyłącznie produktów bezpiecznych. Zgodnie ze wspomnianą dyrektywą, producenci zobowiązani są do:
- stosowania obowiązujących w danym sektorze kodeksów rzetelnej praktyki w odniesieniu do bezpieczeństwa produktów; (tu mogą być np. podręczniki branżowe, dedykowane kluczowe metody jakości),
- ostrzegania konsumentów o zagrożeniach ze strony produktów niebezpiecznych, które już zostały im dostarczone (w Polsce dzięki stronie UOKiK),
- wycofywanie niebezpiecznych produktów z rynku,
- oraz w ostateczności podjęcie działań w celu odzyskania produktów, co może być związane z odpowiednią formą rekompensaty, na przykład z wymianą lub zwrotem kosztów, w zależności od przepisów mających zastosowanie w Państwach Członkowskich.
W fazie projektowania wyrobu oraz następującej po niej fazie produkcji producent jest odpowiedzialny za zapewnienie, że spełnione są wszystkie wymagania, co oznacza, iż w momencie wprowadzania wyrobu na rynek konstrukcja/proces mają być dostosowane do aktualnego stanu techniki. W celu zmniejszenia ryzyka wiążącego się z odpowiedzialnością za produkt, organizacje posiadają system zarządzania jakością, aby wyprodukować wyrób wolny od wad. Producent musi ustalić, jakimi dyrektywami i innymi wymaganiami objęty jest jego wyrób już na etapie projektowania. Na producencie wyrobu spoczywa również odpowiedzialność za zgodność elementów składowych/komponentów będących częścią jego wyrobu finalnego.
Jakie standardy należy wdrożyć w momencie projektowania i wytwarzania wyrobu?
W specyficznych wymaganiach klienta i/lub wymaganiach klienta, klient określa, jakie standardy powinny być przestrzegane przez dostawców. W głównej mierze wymagania w zakresie kluczowych metod jakości tzw. core tools można przedstawić następująco:
Należy również pamiętać o tym, iż wyżej wymienione podręczniki referencyjne są na bieżąco aktualizowane i istnieje już nowe wydanie dla podręczników:
- VDA 2 Zapewnienie jakości dostaw (2020r),
- oraz VDA 4 – Zapewnienie jakości na mapie procesów (2020r);
a w najbliższym czasie zgodnie z informacjami podanymi na stronie VDA QMC zapowiadana jest nowa edycja podręcznika VDA 5 oraz VDA MLA.
Dlaczego tak ważne są odpowiednie kompetencje u osób zarządzających projektami?
W nawiązaniu do wspomnianych wymagań bardzo ważne jest, aby osoby zarządzające nowymi projektami, nowymi uruchomieniami w firmie, posiadały wymagane kompetencje w tym zakresie. Kompetencje można pozyskać w drodze doświadczenia zawodowego, wykształcenia czy też szkolenia. Wymagane jest również utrzymywanie zapisów (udokumentowanych informacji), jako dowód posiadanych kompetencji.
Przy zarządzaniu projektami, istotne jest, aby np. Kierownik Projektu posiadał niezbędne kompetencje z zakresu wymagań wskazanych przez klienta. Jeśli nowy projekt dotyczy przykładowo klienta VW czy BMW, to od Kierownika Projektu jak i zespołu interdyscyplinarnego może być wymagane posiadanie kompetencji z zakresu nowego podręcznika VDA 2, FMEA AIAG&VDA, VDA MLA jak i aktualnego podręcznika VDA 4. Jeśli nowy projekt dotyczyć będzie klienta Stellantis (ex PSA), to należy pamiętać o niezbędnych kompetencjach z zakresu podręcznika FMEA AIAG&VDA i znajomości w organizacji odpowiednich systemów wspomagania planowania produkcji, systemu Amadeus, eSQAL jak i znajomości narzędzia – MMOG/LE.
Brak niezbędnych kompetencji i nieznajomość wymagań będzie skutkować późniejszymi problemami w uruchomieniu projektu. Istnieje ogromne ryzyko, iż w trakcie projektowania wyrobu czy też projektowania procesu wytwarzania, przy braku zapewnionych kompetencji, docelowy wyrób i proces może nie spełniać określonych wymagań. Przede wszystkim jednak, brak znajomości wymagań klienta z pewnością będzie źródłem problemów jakościowych w późniejszej produkcji seryjnej.
Osoba zarządzająca projektem – jakie powinna posiadać kompetencje?
Bazując na moim doświadczeniu, uważam, że osoba zarządzająca projektem (Kierownik Projektu, Kierownik Nowego Uruchomienia) powinna posiadać niezbędne kompetencje w zakresie:
- planowania projektu (wg podręcznika APQP lub VDA MLA dla klientów niemieckich),
- znajomości metod zarządzania ryzykiem FMEA (wg podręcznika FMEA AIAG z 2008r, lub nowego podejścia FMEA AIAG&VDA),
- znajomości wymagań w odniesieniu do zatwierdzania wyrobu i procesu (wg podręcznika PPAP, VDA2 z roku 2012 lub VDA2 z roku 2020),
- znajomości projektowanego wyrobu i jego funkcji,
- znajomości podstawowych wymagań w zakresie systemu zarządzania jakością, jak i wymagań prawnych.
Z pewnością na funkcję osoby zarządzającej nowymi projektami, nie powinno wybierać się przypadkowych kandydatów. Mając na uwadze, jak wiele zależy od pomyślnego uruchomienia nowego projektu, należy zapewnić niezbędne kompetencje osób mających wpływ na ten projekt. Warto jednak pomyśleć o tym dużo wcześniej, aby w momencie podpisywania umowy, organizacja miała już pełną świadomość, jakimi wymaganiami obwarowany jest nowy projekt. Niestety wciąż zdarza się, iż organizacje zobowiązują się do spełnienia wymagań klienta, podpisują umowę, a dopiero później okazuje się, że pewnych wymagań spełnić nie można. Brak świadomości osób zarządzających projektem oraz znajomości wszystkich wymagań w organizacji, skutkuje wciąż pojawiającymi się kampaniami nawrotowymi w branży motoryzacyjnej, których przecież można było uniknąć.
Autor
Anna Niedźwiedzka-Kubieniec
Trener/konsultant/ auditor
