Fundusze Unijne

Kontrola trzeźwości w pracy – na jakich zasadach będzie możliwa?

Na tę zmianę w prawie czekało wielu pracodawców w Polsce. Zgodnie z najnowszymi zmianami w sprawie wprowadzenia kontroli trzeźwości w zakładzie pracy, pracodawca będzie mógł przeprowadzać badania pracowników i to nie tylko w sytuacji, gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie, że podwładny znajduje się pod wpływem alkoholu. Dlaczego warto wprowadzić działania prewencyjne w zakresie alkoholu i używek w miejscu pracy? Jak powinna być prowadzona kontrola trzeźwości w pracy, by była zgodna z prawem?

Alkohol w miejscu pracy, a kontrola stanu trzeźwości pracowników

W ubiegłorocznym raporcie Centrum Badawczo-Rozwojowym BioStat wykazano, iż co piąty Polak pije alkohol co najmniej kilka razy w tygodniu. Obecne spożycie alkoholu w Polsce przekracza średnią w Unii Europejskiej, a jego konsumpcja wzrasta z roku na rok. Szacuje się, że ok. 4,7 mln osób sięga po alkohol do 4 dni w tygodniu, a najczęściej są to osoby w wieku 20-59 lat (zarówno kobiety jak i mężczyźni), z wykształceniem co najmniej średnim. Statystycznie regularne spożycie alkoholu dotyczy częściej osób pracującychniż bezrobotnych. Dowiedziono również, że są określone grupy pracowników, w których odsetek osób nadużywających alkoholu jest wyższy.

Wybrane zawody, u których występuje wysoki odsetek osób nadużywających alkoholu:

·        twórcy, artyści, literaci, dziennikarze (21,5%)

·        inżynierowie, architekci, projektanci i pokrewni (10,7%)

·        przedstawiciele władz i dyrektorzy (10,4%)

·        informatycy (9,5%)

·        kierownicy różnych specjalności (7,5%)

·        specjaliści ds. finansowych (7,5%).

Okazuje się również, że są pewne czynniki dotyczące pracy, które szczególnie sprzyjają występowaniu problemu nadużywania przez pracowników alkoholu.

Czynniki ryzyka sprzyjające konsumpcji alkoholu:

·        praca zmianowa,

·        stres,

·        niskie poczucie bezpieczeństwa u pracowników,

·        konflikty w zespołach,

·        narażenie na niebezpieczne zadania (np. praca na wysokościach, pod ziemią, w wysokich temperaturach).

Wypadki pod wpływem alkoholu – dlaczego pracodawcom zależało na zmianach dotyczących kontroli trzeźwości pracowników?

Wbrew powszechnie występujących w społeczeństwie nieprawdziwych przekonań na temat alkoholu, nie istnieje jego bezpieczna dawka dla zdrowia. Alkohol jest substancją psychoaktywną, która podobnie jak narkotyki, wpływa na ośrodkowy układ nerwowy, powodując zmiany w nastroju i zachowaniu. Nadmierne spożycie alkoholu znacząco zwiększa ryzyko wielu chorób, w tym zdarzeń sercowo-naczyniowych i niektórych nowotworów, a osoba pod jego wpływem stanowi realne zagrożenie dla siebie i innych osób. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) uplasowała alkohol na trzecim miejscu wśród czynników ryzyka dla zdrowia ludzi. Co więcej szacuje się, że ponad 60 rodzajów chorób i urazów ma związek ze spożyciem alkoholu. Stąd tak istotne są akcje edukujące na temat szkodliwości alkoholu i używek dla zdrowia pracowników.

Stosowanie używek takich jak alkohol, nikotyna i inne substancje psychoaktywne zwiększa ilość wypadków przy pracy. Substancje te wpływają na zdolności psychomotoryczne pracownika m.in. zaburzenie równowagi, koncentracji, mówienia oraz obniżenie zdolności oceny zagrożeń. Spożycie alkoholu może dodatkowo spowodować spadek cukru we krwi, powodując zmęczenie i rozdrażnienie pracownika, które także sprzyjają wypadkowości. Nietrzeźwość na stanowisku pracy może zatem skutkować od mniej groźnego wypadku do trwałego kalectwa, a nawet śmierci. Szacuje się, iż najwięcej poszkodowanych w miejscu pracy obejmuje przedstawicieli branży budownictwa.Właśnie po to, by ograniczyć liczbę wypadków przy pracy, wprowadzono zmiany Kodeksu pracy w przepisach dotyczących kontroli trzeźwości. Co warto wiedzieć o nowych przepisach Kodeksu pracy oraz przeprowadzaniu kontroli pracowników?

SQDA - kontrola trzeźwości w pracy
Kontrola trzeźwości pracowników – zmiany w Kodeksie pracy

Zasady przeprowadzania kontroli trzeźwości – nowelizacja kodeksu pracy

W myśl aktualnych przepisów prawa – kierownik zakładu pracy lub osoba przez niego upoważniona ma obowiązek niedopuszczenia do pracy pracownika, jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie, że stawił się on do pracy w stanie po użyciu alkoholu albo spożywał alkohol w czasie pracy. Jednakże, aby potwierdzić lub wykluczyć obecność alkoholu w organizmie pracownika, badanie stanu trzeźwości mógł przeprowadzić, na żądanie kierownika zakładu pracy, uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego (policja), a zabiegu pobrania krwi – osoba posiadająca odpowiednie kwalifikacje zawodowe (medyk).

Kontrola trzeźwości w pracy – przeprowadzenie badania w zakładzie pracy

Nowelizacja kodeksu pracy pozwoli pracodawcom na prowadzenie kontroli trzeźwości pracowników i osób świadczących pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, celem niezbędnej ochrony ich zdrowia i ochrony mienia pracodawcy. W myśl nowych przepisów, pracodawca będzie mógł przeprowadzić kontrolę trzeźwości przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego, za pomocą urządzenia posiadającego ważny dokument potwierdzający jego kalibrację lub wzorcowanie. Istotne jednak będzie opracowanie wewnętrznych zasad i procedur, określających grupy pracowników objętych kontrolą oraz sposób i częstotliwość ich przeprowadzenia. Zmiany dotyczące zasad i procedur można wprowadzić w regulaminie pracy zakładu.

Samo badanie trzeźwości co do zasady nie może naruszać godności osobistej pracownika, zatem powinno być ono wykonywane w miejscach zapewniających poufność wszelkich czynności z nim związanych.

Badanie zawartości w organizmach pracowników zarówno alkoholu, jak i innych środków odurzających

Pracodawca, oprócz kontroli trzeźwości pracownika będzie mógł także przeprowadzać badanie na obecność środków działających podobnie do alkoholu. Środkami tymi w myśl Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie badań na obecność alkoholu lub środków działających podobnie do alkoholu w organizmie pracownika są:

·        opioidy,

·        amfetamina i jej analogi,

·        kokaina,

·        tetrahydrokanabinole,

·        benzodiazepiny.

Doraźna i prewencyjna kontrola pracowników

Rodzaje dopuszczalnych kontroli trzeźwości:

·        doraźna kontrola stężenia alkoholu – w przypadkach uzasadnionego podejrzenia przebywania pracownika w stanie po spożyciu alkoholu w czasie pracy,

·        planowane (prewencyjne) kontrole na obecność alkoholu w organizmie pracownika. Pracodawca, wprowadzając wewnętrzne zmiany w zakresie prewencyjnej kontroli, ma ponadto obowiązek poinformować pracowników o nowych zasadach i procedurach. Powinien zrobić to nie później, niż na 2 tygodnie przed rozpoczęciem kontroli.

Wprowadzenie do Kodeksu pracy przepisów dotyczących doraźnych i prewencyjnych kontroli trzeźwości w miejscu pracy oznacza duże udogodnienie dla pracodawców, którzy nie będą musieli oczekiwać na odpowiednie służby wykonujące badania. Pojawia się jednak konieczność odpowiedniego ustalenia sposobu przeprowadzania kontroli w układzie zbiorowym pracy lub regulaminie, określenie, którzy pracownicy podlegają kontroli. W zakresie prewencji warto pamiętać także o edukacji na temat szkodliwości alkoholu i środków odurzających i konsekwencjach, jakie dotyczą pracownika będącego pod wpływem niedozwolonych środków w pracy.

Jeżeli potrzebujesz pomocy w zakresie edukowania i szkolenia pracowników w obszarze szkodliwości używek oraz konsekwencji prawnych, skontaktuj się z nami. Pomożemy Ci zaplanować akcję edukacyjną lub cykl szkoleń dla Twojego zespołu i podpowiemy Ci najlepsze rozwiązania w zakresie prewencji.

    Chcesz o coś zapytać?