Fundusze Unijne

Alkohol i narkotyki w pracy — jak powinien reagować pracodawca?

Stres w pracy i poza nią, natłok informacji, przepracowanie, ciągła gotowość do zmian. To wszystko sprawia, że pracownicy poszukują czegoś, co pozwoli im na redukcję napięcia, poprawę nastroju i odprężenie. Sięganie po różnego typu używki staje się coraz bardziej popularne, a alkohol i narkotyki w pracy stanowią poważny problem, z jakim musi zmierzyć się pracodawca. Jak powinien zareagować i jakie działania podjąć w kwestii profilaktyki uzależnień w firmie?

Środki odurzające i alkohol w miejscu pracy — jak to wpływa na firmę?

Spożywanie alkoholu i innych środków wiąże się nie tylko z pogorszeniem stanu zdrowia oraz funkcjonowania w życiu prywatnym i zawodowym, ale także niesie szereg konsekwencji dla pracodawców. Stosowanie używek w godzinach pracy, czy też ich nadmierne spożycie w ogóle przez pracowników może wpływać na:

  • obniżenie zdolności pracownika do prawidłowego i bezpiecznego wykonywania codziennych czynności takich jak np. prowadzenie pojazdów, czy poruszanie się, co z kolei może przełożyć się na wyższą wypadkowość w pracy,
  • obniżoną wydajność pracy, poprzez wpływ alkoholu/narkotyków na zdolności psychomotoryczne, takie jak zaburzenia równowagi, mówienia i myślenia, spadek koncentracji, upośledzenie koordynacji ruchowej, pogorszenie zdolności postrzegania zagrożeń,
  • wyższą liczbę absencji i prezentyzmu,
  • niewłaściwe relacje w zespołach,
  • pogorszenie wizerunku i rentowności firmy.

Alkohol i narkotyki w pracy — jak reagować na problem?

Pracodawcy często mają świadomość negatywnego wpływu alkoholu i narkotyków na środowisko pracy, ale problemem pozostaje wdrożenie działań, które ograniczą spożywanie używek w miejscu pracy. Planując działania mające ograniczyć takie praktyki, warto wziąć pod uwagę kilka czynników.

Badanie alkomatem, testy na narkotyki w pracy

Zgodnie z Ustawą o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, „kierownik zakładu pracy lub osoba przez niego upoważniona mają obowiązek niedopuszczenia do pracy pracownika, jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie, że stawił się on do pracy w stanie po użyciu alkoholu albo spożywał alkohol w czasie pracy. Okoliczności stanowiące podstawę decyzji powinny być podane pracownikowi do wiadomości”.

Takie podejście pozwala zapobiegać negatywnym konsekwencjom, włącznie z wypadkami w pracy oraz zniszczeniem mienia pracodawcy. Aktualne przepisy prawa nie ułatwiają jednak pracodawcy wypełnienia wspomnianego obowiązku. Zgodnie z prawem możliwe jest wykonanie badania trzeźwości na żądanie pracodawcy przez organ powołany do ochrony porządku publicznego. Będzie to np. funkcjonariusz policji. Ogranicza to jednak możliwości pracodawcy w zakresie samodzielnego sprawdzenia trzeźwości pracowników.

Może się to zmienić wraz z wejściem w życie nowelizacji Kodeksu pracy. W związku z nowymi przepisami, wielu pracodawców liczy na to, że prawne przyzwolenie na prowadzenie wyrywkowych badań trzeźwości stanie się faktem.

Jak zaobserwować niepokojące zachowania u pracowników?

Oprócz badań pomocna jest odpowiednia obserwacja pracowników i ich zachowań, które mogą wskazywać na stan odurzenia. Tutaj jednak problem może stanowić brak odpowiedniego przeszkolenia, a co za tym idzie trudności w rozpoznaniu, czy pracownik jest pod wpływem niedozwolonych środków. Szczególnie jeżeli zażywał on niektóre środki psychoaktywne.

Niełatwe jest również rozpoznanie takiego stanu u „wysokofunkcjonujących alkoholików”. Nie wpisują się oni bowiem w stereotyp typowego, zaniedbanego i bezradnego alkoholika. Z powodzeniem prowadzą życie zawodowe i społeczne, niejednokrotnie odnosząc sukcesy.

Rozwiązaniem są szkolenia dedykowane pracownikom służb bhp i kadrze kierowniczej oraz całym zespołom pracowników, dzięki którym można dowiedzieć się, jak rozpoznać nadużywanie alkoholu bądź zażywanie niedozwolonych substancji. Przy wyborze szkolenia warto sprawdzić, kto prowadzi dany kurs. Najlepiej, by byli to trenerzy, którzy mają doświadczenie w pracy z osobami uzależnionymi.

SQDA Alkohol i narkotyki w pracy - działania pracodawcy
Zadbaj o działania profilaktyczne i edukację na temat uzależnień w pracy

Odpowiednia profilaktyka — koniec problemu alkoholu i narkotyków w pracy?

Dobre efekty przynosi profilaktyka uzależnień w miejscu pracy. Warto postawić na takie rozwiązania, jak kampanie edukujące pracowników oraz indywidualne konsultacje. Należy jednak zwrócić uwagę na kilka aspektów, planując takie działania w swojej firmie.

Kampanie edukacyjne na temat środków odurzających — narkotyków i alkoholu

Warto, by działania mające za zadanie edukować pracowników, skupiły się nie tylko na temacie tego, jakie zagrożenia wiążą się ze stosowaniem środków odurzających, ale również co można zyskać, zmieniając swój styl życia i porzucając używki. Tematyka powinna ponadto poruszyć kwestię zagrożenia dla zdrowia oraz wpływ środków odurzających na relacje z innymi.

Jednym z tematów poruszanych podczas takich działań w firmie powinno być wskazanie pracownikowi, jakie uprawnienia posiada pracodawca, m.in. w kwestii wyciągania konsekwencji niestosowania się przez pracowników do przepisów kodeksu pracy i zasad bhp, kontroli stanu pracownika na obecność alkoholu i innych środków oraz obowiązków leżących po stronie pracownika.

Organizując kampanię, dobrze jest zadbać o pozytywny wydźwięk kierowanych do pracowników treści, co pomoże wpłynąć na motywację zespołu. Zalecane jest także rozbudowanie kampanii o komunikaty, które wspierają pracowników i sprawią, że chętniej wezmą oni udział w aktywnościach edukacyjnych. Dzięki temu podjęte działania staną się bardziej efektywne. Warto także dodać do kampanii rozmaite aktywności oraz gry w tematyce budowania bezpiecznych zachowań w miejscu pracy. Takie elementy pomagają pracownikom szybciej i na dłużej przyswoić wiedzę. Pozytywnie wpłyną też na relacje wśród pracowników i integrację zespołu.

Indywidualne konsultacje ze specjalistą

Kolejną dobrą praktyką stosowaną w firmach jest indywidualne i anonimowe wsparcie specjalisty. Biorąc pod uwagę to, że problemy stosowania używek i uzależnienia mają podłoże psychiczne, wynikające m.in. z potrzeby zmniejszenia napięcia czy przyzwyczajeń, rozmowa z psychologiem bądź terapeutą jest szczególnie ważna. Przy okazji takich działań ważne jest jednak odpowiednie przygotowanie zakładu przed wdrożeniem pomocy psychologicznej dla pracowników, zorganizowania linii wsparcia, co podyktowane jest ciągle powszechnie występującym tabu wokół zaburzeń zdrowia psychicznego. Warto tutaj skorzystać z pomocy doświadczonego specjalisty, który podpowie jak kompleksowo wdrożyć wsparcie psychologiczne dla pracowników.

Zastosowanie się do powyższych wskazówek może wpłynąć korzystnie na:

  • polepszenie się stanu zdrowia pracowników,
  • zwiększenie bezpieczeństwa w pracy,
  • ograniczenie wypadkowości,
  • ograniczenie nieobecności w pracy,
  • zapobieganie wypadkom przy pracy,
  • optymalizację kosztów w firmie.

Co więcej, działania zapobiegawcze w miejscu pracy są dobrze odbierane i cenione przez pracowników oraz budują pozytywny wizerunek pracodawcy.

Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej na temat powyższych działań oraz tego, jak zadbać o profilaktykę uzależnień w swojej firmie, skontaktuj się z nami. Podpowiemy Ci, jak zaplanować kampanię w miejscu pracy oraz doradzimy najlepsze szkolenia dla Twoich pracowników i kadry zarządzającej, które poszerzą świadomość na temat szkodliwości niedozwolonych substancji.