Chcąc zadbać o zapewnienie bezpiecznej pracy osobom, które pracują przy maszynach, warto jest zdecydować się na zastosowanie procedury LOTO. System LOTO (lockout tagout) znacząco podnosi poziom bezpieczeństwa w firmie i zmniejsza wypadkowość. Dla poprawnego działania systemu niezbędne jest jednak odpowiednie wdrożenie LOTO w miejscu pracy. Czy rzeczywiście jest to trudne? O czym musisz pamiętać w zakresie przygotowania technicznego oraz szkoleń?
Czy wdrożenie systemu LOTO jest trudne?
System LOTO należy do usprawnień, które znacząco wpływają na bezpieczeństwo pracy przy maszynach. Pozwala on bowiem na blokowanie niebezpiecznych energii podczas wykonywania prac konserwacyjnych i napraw maszyny.
Jesteś przekonany do stosowania systemu LOTO w zakładzie pracy, ale zastanawiasz się nad tym, jak powinno przebiegać wdrożenie, by system bezpieczeństwa zadziałał prawidłowo? Czy wdrażanie systemu LOTO jest rzeczywiście trudne? Rzeczywiście, nie jest to prosty proces. Dodatkowo im bardziej skomplikowana linia technologiczna tym proces ten wymaga większego zaangażowania. Problemem mogą być np. maszyny które nie są fabrycznie dostosowane do potrzeb LOTO.
Trudności mogą sprawić również tak zwane maszyny stare, czyli wszystkie maszyny, które były przekazane do użytkowania przed pierwszym stycznia 2003 r. W zakładach pracy takie maszyny musiały przechodzić proces oceny zgodności z wymaganiami minimalnymi oraz ewentualny proces dostosowawczy do tych wymagań. To właśnie jakość tego procesu często utrudnia wdrażanie LOTO.
Wdrożenie LOTO – audyt systemu LOTO
To ile pracy czeka nas podczas wszystkich działań wynikających z wdrażania systemu LOTO w miejscu pracy zależy w dużej mierze od tego, jakimi maszynami produkcyjnymi dysponujemy, tj.:
- ich wieku,
- stanu technicznego,
- rodzaju stosowanych i używanych energii,
- rodzaju użytych włączników, rozłączników, zaworów itp.
- złożoności linii technologicznej,
- zależności układów lub sekcji maszyny zasilanych jedną energią od układów zasilanych innym rodzajem energii.
W tej sytuacji niezbędne jest przeprowadzenie kompleksowego audytu wstępnego, który pozwoli wyjaśnić wszystkie powyższe kwestie. Kto jednak powinien taki audyt przeprowadzić? Jeżeli jest taka możliwość, pracodawca może spróbować zlecić wykonanie audytu maszyn pracownikom. Najważniejsze, by takiego zadania nigdy nie powierzać jednej osobie. Zaleca się na potrzeby audytu powołanie wieloosobowego zespołu, w którego skład wejdą przedstawiciele różnych obszarów firmy: kadra kierownicza produkcji i utrzymania ruchu oraz, w celu konsultacji, służby bhp. Tutaj należy zaznaczyć, że budowanie zespołu bazując jedynie na własnych zespołach wymaga od zaangażowanych w niego pracowników dużej samodyscypliny. W przeciwnym wypadku może dochodzić do uproszczeń, które w efekcie spowodują, że audyt zostanie przeprowadzony mało rzetelnie, co z kolei wpłynie na sam proces wdrożenia programu LOTO i jego późniejszą zmniejszoną skuteczność.
Jak mieć pewność, że uda nam się uniknąć takiej sytuacji podczas wykonywania audytu? Przy wdrażaniu systemu, warto skorzystać ze wsparcia zewnętrznych specjalistów zajmujących się zagadnieniami związanymi z bezpieczeństwem maszyn. Będą oni odpowiedzialni za prawidłowy przebieg audytu oraz właściwą współpracę i komunikację z pozostałymi uczestnikami audytu.
Techniczne przygotowanie i wyposażenie – odpowiednie narzędzia LOTO
Jeżeli przeprowadziliśmy audyt prawidłowo, udało nam się uzyskać niezbędne informacje w zakresie aktualnego stanu naszych maszyn. Kolejnym etapem jest zorganizowanie odpowiedniego wyposażenia służącego blokowaniu energii. Musimy jednak pamiętać przy tym, że im bardziej skomplikowane będą nasze urządzenia blokujące, tym bardziej mogą one zrażać pracowników i zniechęcać ich do stosowania systemu blokad.
W tym miejscu warto zastanowić się nad pewnymi modyfikacjami maszyn, np. wymianą włączników, zaworów i tym podobnych na takie, które pozwolą na proste i szybkie blokowanie tylko przy użyciu kłódki LOTO i jednocześnie pozwolą pozbyć się energii resztkowej. Przykładowo wymiana zaworu sprężonego powietrza na taki, który posiada rozprężnik z możliwością założenia kłódki LOTO.
Na rynku dostępne są również bardzo ciekawe rozwiązania stosowane w dużych lub długich liniach technologicznych, pozwalające na blokowanie wybranych rodzajów energii lub sekcji linii, a także zablokowanie całości linii, a wszystkie te operacje będą wykonywane z jednego miejsca przy użyciu jednego panelu blokady.
Warto również zastosować w całym systemie LOTO wskaźniki lub sygnalizatory stanu. Będzie to przykładowo manometr wskazujący wartość ciśnienia powietrza na zablokowanym układzie.
Instrukcje i procedury LOTO w zakładzie pracy
Każdy system, nawet najprostszy, wymaga ustalenia i przyjęcia pewnych zasad postępowania oraz potwierdzenia, że będą one przestrzegane przez wszystkich pracowników. Zasady te powinny być ujęte w zakładowych procedurach i instrukcjach LOTO przy czym im są one dłuższe i bardziej skomplikowane, tym trudniejsze będzie egzekwowanie ich stosowania.
Ważna jest tu również jednoznaczność instrukcji działania systemu LOTO. Dzięki temu pracownik czytając instrukcję wie dokładnie co i jak powinien zrobić. Pomocne będą tu zdjęcia kluczowych elementów, na przykład miejsce założenia blokady i rodzaj blokady LOTO. Wiele organizacji tworzy instrukcję LOTO na bazie SOP czyli Standard Operating Procedure jako instrukcji prostych i uwzględniających kroki postępowania.
Administratorem danych zawartych w formularzu jest SQD Alliance Sp. z o.o. z siedzibą w Pszczynie przy ulicy Stefana Batorego 19, 43-200 poczta Pszczyna, NIP: 6381701670, REGON: 240513222, wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS: 0000269551.
Bezpieczeństwo pracy i szkolenia pracowników w temacie LOTO
Mówi się, że żaden system, nawet najlepszy, nie będzie funkcjonował, jeżeli zabraknie w nim człowieka. To pracownik jest wykonawcą założeń tego systemu, dlatego też nie można go pominąć w trakcie wdrażania LOTO w zakładzie pracy. Pracownik musi być właściwie przeszkolony by wiedział, jak w tym systemie się odnaleźć i abyśmy mogli zapewnić mu bezpieczeństwo warunków pracy w zakładzie.
Właściwe dobranie szkolenia, uwzględniającego poszczególne grupy zawodowe oraz ich kwalifikacje i uprawnienia, pozwala na przygotowanie pracownika do tego, by był skutecznym uczestnikiem tego systemu.
Co powinno zawierać szkolenie, będące w firmie częścią kompleksowego wdrożenia systemu LOTO?
Planowane w zakładzie pracy szkolenia w zakresie LOTO dla pracowników powinny zawierać przede wszystkim:
- Odpowiedni zakres informacji – zależny od zajmowanego stanowiska i poziomu zaangażowania w system LOTO. Inny zakres szkolenia LOTO będzie dla pracowników obsługujących maszyny a inny dla osób odpowiedzialnych za utrzymanie ruchu lub kadry menedżerskiej.
- Szkolenie w praktyce – przekazanie podstaw teoretycznych założeń LOTO wszystkim pracownikom jest oczywiście niezbędne, jednak działania operacyjne wynikające z przyjętych rozwiązań LOTO powinny być przedstawione w praktyce, na przykład na szkoleniach w formie warsztatów.
- Szkolenia powinny uwzględniać zasady czytania instrukcji – nie tyle chodzi tu o zapoznanie z każdą instrukcją podczas szkolenia, a o zapoznanie z samą konstrukcją dokumentu oraz jak stosować go w praktyce.
- Świadomość tego, że każdy z pracowników ma wpływ na bezpieczeństwo – często spotykamy się z podejściem że pracownik nie musi wiedzieć tego, jak działają takie systemy bezpieczeństwa. Jest to błędne podejście. Brak zrozumienia idei systemu będzie przyczyniał się do braku zaangażowania pracownika. Wynika to z prostej zależności. Jeżeli czegoś nie rozumiemy, przestaje to być dla nas ważne. Z kolei jeżeli nie jest to ważne, nie czujemy potrzeby stosowania tego w praktyce.
Bardzo ważne jest to, aby w całym programie szkoleniowym nie pominąć również szkoleń podnoszących świadomość pracowników na temat bezpieczeństwa i LOTO, oraz promujących kulturę BHP. Dzięki takim szkoleniom pracownik będzie mógł zrozumieć, dlaczego stosowanie systemu zabezpieczeń LOTO jest ważne.
Cykliczne audyty po zakończeniu wdrażania systemu LOTO – czy są niezbędne?
Jeżeli przyjmiemy w zakładzie pracy LOTO jako system zapewnienia bezpieczeństwa pracownikom podczas pracy z maszynami i instalacjami, musimy też zapewnić, że z czasem nie będzie on zaniedbywany. Tutaj pomocne będą cykliczne, zewnętrzne audyty weryfikujące stosowanie LOTO. Ich częstotliwość będzie przy tym zależna od potrzeb danej organizacji. Te z kolei zależeć będą od poziomu skomplikowania stosowanych rozwiązań poziomu przygotowania pracowników oraz ich zaangażowania w stosowanie LOTO.
Na wstępnym etapie funkcjonowania LOTO w zakładzie pracy, dobrze jest zapewnić większą częstotliwość takich audytów do czasu wyrobienia wśród pracowników odpowiednich nawyków. Później można zastosować większe odstępy czasu pomiędzy nimi.
Dla niektórych wdrożenie i dostosowanie LOTO może wydawać się prostą i standardową czynnością. Dla innych będzie to z kolei coś co przekracza ich możliwości. Wtedy warto jest zwrócić się o pomoc do specjalistów w zakresie wdrażania systemu LOTO. Jeżeli planujesz stworzenie procedury LOTO w swojej firmie i chcesz właściwie wdrożyć system bezpieczeństwa pracy jakim jest LOTO, skontaktuj się z nami. Nasz specjalista pomoże Ci na każdym etapie wdrażania systemu w firmie, a także pomoże zadbać o bezpieczeństwo pracowników z pomocą odpowiednich szkoleń, stacjonarnych oraz e-learningowych.
