Kupując nową maszynę przemysłową do zakładu pracy przy jej wyborze przede wszystkim skupiamy się na takich aspektach jak cena, koszty utrzymania i serwisu, funkcjonalność, kompatybilność z innymi elementami linii produkcyjnej i oczywiście bezpieczeństwem jej pracy. Po finalizacji transakcji maszyna jest dostarczana i montowana. Każdy chce, by maszyna zaczęła pracować jak najszybciej. Przecież po to została zakupiona. Co jednak z przeprowadzeniem odpowiedniej kontroli jeszcze przed pierwszym dopuszczeniem maszyny do użytkowania? Czy jest to obowiązkiem pracodawcy? Jakie wymagania powinny zostać spełnione, gdy przeprowadzamy odbiór maszyny w firmie? Na jakim etapie procesu wprowadzania nowej maszyny powinniśmy rozpocząć procedurę dopuszczenia do użytkowania?
Kontrola oraz protokół odbioru maszyny – na co zwrócić uwagę?
Projektant już na etapie tworzenia wstępnego zarysu maszyny bierze pod uwagę aspekty bezpiecznego użytkowania maszyny. Finalnie po dokonaniu oceny ryzyka maszyny uzupełnia jej wyposażenie o dodatkowe urządzenia bezpieczeństwa eliminując lub ograniczając wykryte zagrożenia. To jednak, że maszyna spełnia wymagania zasadnicze nie wystarczy, by uznać, że praca z nią jest bezpieczna. Wiele zależy także od tego, jak jest użytkowana, gdzie jest umiejscowiona, czy jest do niej swobodne dojście w celu kontroli lub konserwacji. Przed nami jeszcze cała procedura odbioru. Czy jest ona jednak obowiązkiem pracodawcy? A jeżeli tak, na czym kontrola maszyny powinna się w szczególności skupić?
Wymogi prawne a kontrola maszyn przed oddaniem do użytkowania
Użytkownik, po nabyciu maszyny spełniającej według producenta wszystkie wymogi bezpieczeństwa, ma obowiązek wykonania kontroli wstępnej zgodnie z Rozporządzeniem w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy. Mówi o tym wprost § 26 Rozporządzenia, w którym przeczytamy:
„1. W przypadku gdy bezpieczne użytkowanie maszyn jest uzależnione od warunków, w jakich są one instalowane, pracodawca powinien poddać maszyny:
1) wstępnej kontroli po ich zainstalowaniu, a przed przekazaniem do eksploatacji po raz pierwszy”.
Procedura odbioru – 9 kluczowych punktów, które mogą wykryć zagrożenia pojawiające się dopiero po zainstalowaniu maszyny w docelowym miejscu
Kontrola przy odbiorze urządzeń ma na celu nie tylko weryfikację tego, co zadeklarował producent względem obowiązujących przepisów ale również upewnienie się czy zainstalowanie maszyny w konkretnym miejscu nie będzie generowało zagrożeń, na które producent nie miał wpływu. Poniżej przedstawiamy 9 aspektów, na które szczególnie należy zwrócić uwagę dokonując odbioru końcowego maszyny:
- Czy zapewniono dostęp do maszyny o szerokości co najmniej 0,75 m i wysokości co najmniej 2 m?
- Czy miejsce pracy lub konserwacji maszyny posiada odpowiednie oświetlenie, stosowne do wykonywanej pracy?
- Czy podjęto wymagane działania mające na celu ochronę pracowników przed ewentualnie występującymi podczas pracy maszyny czynnikami szkodliwymi (np. hałas, promieniowanie, zapylenie itp.)?
- Czy przewody zasilające maszynę są zabezpieczane przed uszkodzeniem np. mechanicznie, wilgocią?
- Czy podłoga w obszarze maszyny jest równa i nieśliska oraz łatwa do utrzymania w czystości?
- Czy wykonano pomiary elektryczne urządzenia/maszyny?
- Czy maszyna (oraz jej części) jest pewnie zamocowana ze względu na zagrożenie, które może się pojawić w wyniku utraty jej stateczności?
- Czy elementy układów napędowych maszyny lub inne elementy zagrażające spadnięciem, znajdujące się nad stanowiskiem pracy lub przejściem na wysokości ponad 2,5 m nad poziomem podłogi są osłonięte od dołu trwałymi osłonami?
- Czy zapewniona jest możliwość bezpiecznego wykonywania czynności serwisowych i konserwacyjnych?
Takie pytania i wiele innych znajdują się w listach kontrolnych maszyn, które maja zwrócić uwagę kontrolującego na najważniejsze aspekty które pojawiają się dopiero po zainstalowaniu maszyny w miejscu docelowym. Oczywiście korzystając z okazji weryfikujemy również wymogi, które powinien spełnić producent.
Warto zaznaczyć, że nawet przy tak zwanych maszynach nowych podlegających pod wymagania zasadnicze odbiór będzie wykonywaniu w oparciu o wymagania minimalne i przepisy ogólne BHP.
Administratorem danych zawartych w formularzu jest SQD Alliance Sp. z o.o. z siedzibą w Pszczynie przy ulicy Stefana Batorego 19, 43-200 poczta Pszczyna, NIP: 6381701670, REGON: 240513222, wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS: 0000269551.
Odbiór nowej maszyny – uruchomienie urządzenia i system LOTO
Wiele nieprawidłowości można wykryć na pierwszy rzut oka, jednak podczas kontroli warto być bardziej skrupulatnym, gdyż nieprawidłowości niewykryte na początku mogą w połączeniu z innymi działaniami nieświadomego użytkownika doprowadzić do poważnych wypadków przy pracy.
Przykładowo, jeśli na etapie kontroli wstępnej maszyny nie zweryfikujemy układu sterowania pod kątem:
- uruchamiania maszyny tylko poprzez zadziałanie na przeznaczony do tego celu układ sterowania,
- ponownego uruchomienia maszyny, bez względu na przyczynę jej zatrzymania, poprzez zadziałanie na przeznaczony do tego celu układ sterowania, o którym mowa powyżej,
- stanu w jakim znajduje się maszyna w przypadku jej zatrzymania lub jej niebezpiecznych części, tj. odłączenia zasilania energią (elektryczną, pneumatyczną, hydrauliczną) odpowiednich jej układów,
- posiadania przez maszynę rozwiązania umożliwiającego zabezpieczenie jej przed przypadkowym załączeniem, uruchomieniem (system LOTO).
Co stałoby się w sytuacji, w której maszyna nie spełnia żadnego z 4 powyższych punktów?
Pracownik utrzymania ruchu w celu wykonania serwisu maszyny wstrzymuje jej pracę, wciskając przycisk stop. Następnie poprzez manipulowanie, osłona ruchoma z krańcówką doprowadza do uruchomienia maszyny i poważnego wypadku przy pracy.
W przypadku zakupu nowych urządzeń pamiętajmy nie tylko o tym, na co warto zwrócić uwagę przy wyborze, ale również o procedurach odbioru maszyn przemysłowych. Maszyna powinna zostać sprawdzona pod kątem bezpieczeństwa jej użytkowania w zakładzie pracy, układu sterowania i rozwiązań, które umożliwiają zabezpieczenie maszyny przed przypadkowym uruchomieniem (procedura LOTO). Jeżeli potrzebujesz pomocy w zakresie procedury odbioru maszyny, dokumentacji technicznej i spełniania wymagań prawnych, skontaktuj się z nami. Nasz ekspert pomoże Ci w sporządzeniu protokołu odbioru maszyny oraz w dobraniu najlepszych rozwiązań dla Twojego zakładu pod kątem bezpieczeństwa maszyn.
