Kluczowe metody jakości są wymagane w branży motoryzacyjnej wszędzie tam, gdzie produkowane są wyroby i/lub części serwisowe. Obecnie dla kluczowych metod jakości istnieje 13 podręczników referencyjnych, wydanych przez AIAG i VDA. Istnieje jednak wiele opinii dotyczących tego, które podręczniki powinny być stosowane, w jaki sposób i kiedy.
Wymagania branży motoryzacyjnej — standardy VDA i AIAG
Zarządzanie projektami, analiza systemów pomiarowych, statystyczne sterowanie procesem, analiza ryzyka czy zatwierdzanie wyrobu i procesu produkcyjnego są opisane w podręcznikach referencyjnych dotyczących kluczowych metod jakości. Branża motoryzacyjna od lat wymaga stosowania zasad opisanych w standardach wydawnictwa AIAG i/lub VDA. Jest to klucz do zwiększenia produktywności, ograniczenia kosztów złej jakości i wyprodukowania zgodnych wyrobów w produkcji seryjnej. Ponad 30 lat temu AIAG dzięki współpracy z producentami samochodów opracował wspólne metody i narzędzia jakości, które obecnie znane są jako Quality Core Tools.
Analogicznie, na rynku europejskim Niemieckie Stowarzyszenie Przemysłu Motoryzacyjnego (VDA) opracowało własne standardy w zakresie kluczowych metod jakości, znane obecnie jako publikacje VDA, wymagane przez producentów pojazdów rynku niemieckiego. Publikacje VDA są stale aktualizowane, aby na bieżąco spełniać restrykcyjne wymagania przemysłu motoryzacyjnego
i wymagania prawne.
Aktualnie istnieje 13 podręczników referencyjnych wydanych przez AIAG i VDA dla kluczowych metod jakości.
Istnieje wiele nieprawdziwych lub już od dawna nieaktualnych przekonań i opinii dotyczących tego, które z powyższych podręczników powinny być stosowane, kiedy i w jaki sposób. Najpopularniejsze fakty i mity na ten temat przestawiamy w niniejszym artykule.
Kluczowe metody jakości — najpopularniejsze fakty i mity
Można korzystać zawsze z kluczowych metod jakości tzw. Core Tools wydawnictwa AIAG, ponieważ są obowiązujące dla każdego klienta
FAŁSZ. Każdy klient najczęściej w swoich specyficznych wymaganiach klienta, zwanych CSR, wskazuje, jakie podręczniki powinien stosować dostawca. Dla klientów niemieckich (OEM) wymagane są podręczniki wydawnictwa VDA. Z kolei Stellantis, Ford czy też GM wymagają stosowania podręczników wydawnictwa AIAG.
Warto również pamiętać, iż zgodnie z wymaganiami standardu IATF 16949 przywołanymi w punkcie 8.2.3.1.1, w przypadku, kiedy organizacja zamierza stosować inne podręczniki referencyjne, powinna uzyskać na to zgodę klienta („8.2.3.1.1 Przegląd wymagań dotyczących wyrobów i usług – uzupełnienie – W celu formalnego przeglądu, organizacja powinna przechowywać udokumentowane dowody autoryzowanych przez klienta odstępstw od wymagań zawartych w rozdziale 8.2.3.1 normy ISO 9001”).
Podręcznik FMEA AIAG&VDA wydany w roku 2019 jeszcze nie obowiązuje i nie jest obligatoryjny do stosowania
FAŁSZ. Zgodnie z treścią podręcznika FMEA AIAG&VDA punktem 1.3.5 Strategia przejścia, zalecane jest, aby nowe projekty przeprowadzać według nowej metody FMEA, chyba że kierownictwo firmy i specyficzne wymagania klienta (CSR) nakazują inne podejście. Obecnie producenci pojazdów i niższe poziomy w łańcuchu dostaw wymagają już stosowania nowego podręcznika FMEA. Mercedes-Benz Group AG, w „Mercedes-Benz Special Terms 2020” wymaga stosowania nowego podręcznika, analogicznie Volkswagen AG, w „FormelQ”, czy też Stellantis (ex PSA) w „Groupe PSA Customer Specific Requirements for use with IATF 16949:2016”.
Jeśli klient zaakceptował dokumentację dotyczącą zatwierdzenia wyrobu i procesu, to jednocześnie zaakceptował możliwość stosowania innych niż wymagane podręczniki referencyjne
FAŁSZ. Dosyć często słyszy się, że w momencie, kiedy klient zaakceptował dokumentację PPAP/PPA dostarczoną przez dostawcę, oznacza to, że zaakceptował również możliwość stosowania alternatywnych narzędzi. Przykładowo, niemiecki OEM wymaga w swoich CSR stosowania podręczników referencyjnych VDA, dostawca jednakże od lat stosuje wymagania AIAG w zakresie MSA i FMEA. Przedstawiając dokumentację w zakresie zatwierdzenia wyrobu i procesu – PPA (PPF z niem.), dostawca wskazał, iż stosuje analizę systemów pomiarowych wg podręcznika MSA wyd. AIAG i przedstawił analizę ryzyka FMEA zgodną z podręcznikiem AIAG. Niemiecki OEM zaakceptował dokumentację PPA. Akceptacja dokumentacji PPA w tym przypadku nie oznacza automatycznie, iż organizacja dostawcy posiada autoryzowaną zgodę klienta, na stosowanie podręczników AIAG zamiast publikacji VDA.
Wewnętrzni auditorzy procesu wytwarzania oraz auditorzy wyrobu powinni znać kluczowe metody jakości
FAŁSZ – z punktu widzenia wymagań standardu IATF 16949. Zgodnie z wymaganiami standardu IATF 16949, przywołanymi w punkcie 7.2.3 oraz zatwierdzoną interpretacją nr 4 (SI 4), auditorzy procesu wytwarzania powinni wykazywać się przynajmniej zrozumieniem technicznym auditowanego procesu (procesów) wytwarzania, włącznie z analizą ryzyka procesowego (taką jak FMEA procesu) i planem kontroli. Organizacja zatem sama może określić dodatkowe wymagane kompetencje dla tych auditorów, pamiętając również o specyficznych wymaganiach klientów w tym aspekcie (np. kwalifikowany auditor VDA 6.3). I właśnie tu w zakresie specyficznych wymagań klientów – odnośnie do kwalifikowanego auditora procesu wg wymagań VDA 6.3 bezsprzecznie wymaga się rzetelnej znajomości kluczowych metod jakości, aby uzyskać kwalifikacje auditora VDA 6.3.
Analogicznie, zgodnie z wymaganiem standardu IATF 16949, auditorzy wyrobu powinni wykazywać się przynajmniej kompetencjami w zrozumieniu wymagań dotyczących wyrobu i użycia odpowiedniego wyposażenia pomiarowego i testowego stosowanego do weryfikacji zgodności wyrobu. Tu również należy pamiętać o specyficznych wymaganiach klienta w kwestii kompetencji auditora wyrobu oraz własnych dodatkowych wymaganiach w organizacji.
Wewnętrzni auditorzy systemu zarządzania jakością powinni znać kluczowe metody jakości
PRAWDA. Zgodnie z wymaganiami standardu IATF 16949, przywołanymi w punkcie 7.2.3 oraz zatwierdzoną interpretacją nr 4 (SI 4), auditorzy systemu zarządzania jakością powinni mieć kompetencje w zakresie wymagań kluczowych metod jakości (core tools) związanych z zakresem auditu. Jeśli organizacja dostarcza jednocześnie wyroby do klienta niemieckiego i przykładowo amerykańskiego, oznacza to, iż wewnętrzni auditorzy SZJ powinni mieć kompetencje z zakresu kluczowych metod jakości zarówno wydawnictwa AIAG, jak i VDA.
Pojawiają się nowe wydania kluczowych metod jakości, jednakże obowiązują one dopiero dla przyszłych projektów
PRAWDA. Cytując –„Lex retro non agit” (z łac. prawo nie działa wstecz), odnosi się to również do wymagań branżowych. W momencie, kiedy pojawiają się nowe wymagania, nowe standardy z zakresu kluczowych metod jakości w większości przypadków obowiązują dla nowych projektów.
W momencie, kiedy pojawił się nowy podręcznik z zakresu analizy ryzyka FMEA AIAG&VDA, twórcy zaznaczyli w punkcie 1.3.5 Strategia przejścia, co organizacje mogą zrobić w zakresie spełnienia tych wymagań. Zaznaczono tam, jak wspomniano powyżej, że dla nowych projektów zaleca się, aby analizę ryzyka przeprowadzać według nowej metody FMEA. W przypadku, kiedy pojawią się nowe podręczniki referencyjne, w razie wątpliwości co do ich zastosowania, należy odnieść się do wymagań klienta.
Językiem oficjalnym dla kluczowych metod jakości jest również język polski
PRAWDA. Wszędzie tam, gdzie uzyskano pozwolenie na tłumaczenie danego podręcznika, zostaje on oficjalnie wydany również w języku polskim. Wówczas polska wersja językowa jest tak samo obowiązująca, jak inne wersje. Przykładowo na stronie Wydawnictwa SQDA dostępne są publikacje VDA przetłumaczone na język polski za zgodą VDA QMC.
Dla kluczowych metod jakości wydawnictwa AIAG nie istnieje obowiązujące, formalne tłumaczenie na język polski. Językiem oficjalnym jest zatem język angielski.
Dla kluczowych metod jakości wydawnictwa VDA dostępne są różne wersje językowe, zgodnie z informacją na stronie sklepu VDA.
Autor
Anna Niedźwiedzka-Kubieniec
Trener / Konsultant / Auditor