Wypalenie zawodowe występuje zarówno u pracowników biurowych jak i fizycznych. Zgodnie z przeprowadzonymi badaniami, coraz więcej pracowników zauważa u siebie symptomy wypalenia. W związku z nowymi zagrożeniami takimi jak pandemia COVID-19 dochodzi także do wypalenia pracą zdalną. Z uwagi na to, jak wielu pracowników jest zagrożonych wystąpieniem tego syndromu, warto by pracodawca włączył odpowiednie działania mające na celu zapobieganie wypaleniu zawodowemu, a jeżeli dostrzega objawy wypalenia pracowników – jak najszybciej zareagował i zaoferował zespołowi odpowiednią pomoc. Co w tym zakresie można zrobić i które działania przyniosą najlepszy efekt?
Jakie są najczęstsze przyczyny wypalenia zawodowego pracowników?
Chcąc walczyć z problemem, warto na początek poznać czynniki powodujące wypalenie zawodowe. Wśród przyczyn problemu wypalenia zawodowego u pracowników leży zarówno nadmiar obowiązków zawodowych, długie godziny pracy, chroniczny stres w miejscu pracy i niska odporność psychiczna, jak i zła atmosfera w zespole, przemoc psychiczna i mobbing. Definicja wypalenia zawodowego WHO wskazuje wprost, że wypalenie zawodowe jest syndromem, który powstał jako następstwo przewlekłego stresu w pracy, z którym pracownik nie potrafi sobie poradzić.
Wypaleniu zawodowemu sprzyjają także inne czynniki, takie jak brak zachowania równowagi pomiędzy życiem zawodowym i prywatnym, nieprzestrzeganie higieny pracy i snu, niezdrowy tryb życia – brak zbilansowanej diety i odpowiedniej dawki ruchu. Do wypalenia zawodowego może dojść bez względu na rodzaj wykonywanej pracy. Narażeni są zarówno pracownicy biurowi, zatrudnieni na stanowiskach robotniczych oraz kadra kierownicza. Zauważono jednak, że wypalenie zawodowe rozwija się częściej u osób mających pracę zawodową związaną z pomaganiem innym, udzielaniem wsparcia.
Objawy i skutki wypalenia zawodowego u pracowników
Na objawy wypalenia zawodowego nie trzeba długo czekać. Pracownik doświadczający syndromu wypalenia zawodowego ma coraz mniejszą motywację do pracy, spada jego efektywność i zaczyna wykazywać coraz mniejsze zainteresowanie sprawami zawodowymi. Pojawia się niechęć do pracy, a także spadek nastroju. Może to doprowadzić do częstszego korzystania ze zwolnień lekarskich a nawet do ostatecznego zwolnienia się z pracy osoby wypalonej zawodowo.
Wypalenie zawodowe nie jest problemem wyłącznie pracownika. Traci na tym bowiem także cała firma. Jeżeli wypalenie zawodowe dotyczy naszych pracowników, zadania nie są wykonywane efektywnie, pojawiają się błędy lub obowiązki zawodowe są coraz częściej zaniedbywane i niewykonane. Problemem jest także absencja pracownika, zwolnienia lekarskie, a w konsekwencji także strata dobrego specjalisty. Pracodawca staje przed koniecznością znalezienia i przeszkolenia nowego pracownika. Wszystko to wiąże się oczywiście ze stratami finansowymi, dodatkowymi kosztami dla firmy.
Więcej na temat zjawiska wypalenia zawodowego – jego przyczyn i objawów, przeczytasz w naszym artykule pt. „Czym jest wypalenie zawodowe i jak mu zapobiegać?„.
Czy można uniknąć wypalenia zawodowego u pracowników?
Czy wypaleniu pracowników można skutecznie zapobiec? Na szczęście jest to możliwe, a pracodawca ma do wyboru różne narzędzia, które pomogą mu w przeciwdziałaniu wypaleniu zawodowemu w zespole. W profilaktyce wypalenia zawodowego pomocne będą przede wszystkim wszystkie działania pracodawcy ukierunkowane na radzenie sobie ze stresem zawodowym, budowaniem odporności psychicznej, a także poprawą atmosfery w środowisku pracy. Dodatkowo warte rozważenia są eventy i szkolenia podnoszące świadomość w zakresie zdrowego trybu życia – diety, ruchu, równowagi pomiędzy pracą i życiem prywatnym.
Zapobieganie wypaleniu zawodowemu w miejscu pracy – co może zrobić pracodawca?
Poniżej przedstawiamy kilka rozwiązań, które pracodawca może wprowadzić, aby zapobiec powstawaniu wypalenia zawodowego w zespole oraz wzmocnić odporność psychiczną pracowników. Przydadzą się one także wtedy, gdy problem już występuje w firmie.
Badanie potrzeb pracowników pomoże poznać problemy zespołu i rozpoznać wypalenie zawodowe
Przeprowadzenie badania potrzeb pracowników pomoże pracodawcy zorientować się w tym, z jakim rodzajem problemów zawodowych mierzy się zespół i czy w ogóle takie problemy występują. Daje szansę, by dowiedzieć się, co powoduje te problemy i odpowiedniego zareagowania na nie, zanim zaczną narastać. Pozwoli wychwycić pierwsze objawy wypalenia zawodowego u pracowników.
Kultura zaufania i partnerstwa w firmie – jak ją osiągnąć?
Budowanie w organizacji kultury wzajemnego zaufania i lojalności powoduje, że w przypadku wystąpienia problemów osobistych lub zawodowych pracownik potrafi i chce zgłosić się do przełożonego w celu rozmowy i zakomunikowania ewentualnych potrzeb. W jaki jednak sposób zbudować kulturę zaufania i partnerstwa w miejscu pracy? Jest to długofalowy proces. Pomocne będą szkolenia dla kadry zarządzającej, gdyż nauka kompetencji miękkich i korzystanie z nich przez przełożonych w organizacji jest fundamentem do komunikacji z pracownikami i budowania w firmie otwartego dialogu pracodawca-pracownik.
Szkolenia dla pracowników – rozwój kompetencji miękkich
Najlepiej byłoby zaoferować odpowiednie szkolenia zarówno kadrze zarządzającej, jak i szeregowym pracownikom firmy. W przypadku kadry zarządzającej przydadzą się szkolenia z zakresu umiejętnego zarządzania zespołem, które również zawierają elementy pozwalające na racjonalne zaplanowanie czasu pracy podległym pracownikom i jednoczesne zapobieganie przeciążeniu związanym z nadmiarem obowiązków. Prócz tego warto przeszkolić kadrę zarządzającą w zakresie reagowania i identyfikowania kryzysu psychicznego pracowników, wyczerpania emocjonalnego oraz pierwszych symptomów wypalenia zawodowego.
Szkolenia pracowników w zakresie rozwoju kompetencji miękkich również przekładają się na zwiększenie jakości komunikacji w organizacji (poprzez poprawę w komunikacji zarówno ze współpracownikami jak i przełożonymi). Drugim obszarem jest umiejętność zarządzania swoją pracą i zarządzania sobą w czasie.
Procedura w przypadku wystąpienia wypalenia zawodowego
Warto opracować kompleksową procedurę instruującą, co robić, w przypadku podejrzenia u siebie wypalenia zawodowego. Jest to o tyle istotne, że pomimo wielu narzędzi, które udostępnia pracodawca – pracownik może nie wiedzieć, co z nimi zrobić oraz może w ogóle nie mieć świadomości tego, że problem wypalenia go dotyczy.
W zakresie problemu wypalenia zawodowego warto, by każdy z pracowników był uświadomiony w zakresie objawów tego syndromu. Często bowiem może zdarzać się tak, że mając wypalenie zawodowe, przypisujemy je innym obszarom naszego życia, a nie pracy zawodowej. Ponadto znajomość objawów pozwala na efektywne i szybkie reagowanie.
Szkolenia z radzenia sobie ze stresem i pomoc psychologiczna dla pracowników – czy pomoże zapobiec wypaleniu?
Jednym z działań, które należy podjąć, by walczyć z wypaleniem zawodowym jest uświadomienie pracownikom, że odczuwanie przewlekłego stresu nie jest stanem akceptowalnym. Należy podejmować działania, aby go wyeliminować lub podejmować działania zmniejszające stres. Mogą to być szkolenia z zakresu radzenia sobie ze stresem, które pozwolą pracownikom na poznanie skutecznych metod jego zwalczania i pomogą zapobiec rozwojowi wypalenia zawodowego.
Dobre rezultaty przyniesie także program wsparcia pracowników EAP. Wdrożenie takiego programu w firmie pozwoli pracownikom na konsultacje z psychologiem telefoniczne lub online. Warto ponadto zadbać o indywidualny rozwój zawodowy pracownika, by zapobiec sytuacji, w której ma on poczucie braku satysfakcji zawodowej. To bowiem także sprzyja wypaleniu zawodowemu.
Zidentyfikowanie potencjalnych sytuacji stresujących w pracy – metoda zapobiegania wypaleniu
Podczas projektowania stanowiska pracy pracownika można zidentyfikować potencjalne sytuacje obciążające i stresujące. Wówczas od początku kariery pracownika w danej organizacji można stosować narzędzia zapobiegające wypaleniu zawodowemu. Z pewnością będzie to bardziej efektywne, niż terapia pracownika, który cierpi już na pełnoobjawowe wypalenie zawodowe.
Proces wypalenia może rozpocząć się bardzo powoli, systematycznie pogarszając samopoczucie pracownika, ale nie dając początkowo zauważalnych objawów. Z czasem pracownik przestaje dostrzegać, że jego praca ma sens, staje się coraz mniej efektywny, popełnia błędy a nierzadko zaczyna korzystać ze zwolnień lekarskich lub całkowicie odchodzi z pracy. To dlatego tak istotne są wszystkie działania, które mogą zapobiegać wypaleniu zawodowemu.
Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej na temat takich działań i wdrożyć odpowiednie rozwiązania w swojej firmie, skontaktuj się z nami. Nasz ekspert podpowie, które rozwiązania mogą sprawdzić się w Twoim miejscu pracy, jak je wdrożyć, by pomóc pracownikom uniknąć doświadczenia wypalenia zawodowego lub pomóc tym osobom, które obecnie się z nim zmagają, a także ze doradzi działania i szkolenia pomocne w budowaniu odporności psychicznej.
